Öğretim ortamında öğrencilerin ilgisini çekmenin ve bunu sürdürmenin sırrı öğrenci katılımını sağlamaktır. Bunu gerçekleştirme yolları aşağıda verilmektedir.

Düz anlatım, halen en çok kullanılan öğretim yöntemi olmaya devam etmektedir. Bazı kişiler bu tür derslerden ? özellikle de öğretmen dersi iyi anlatırsa ? çok şey öğrenebilir. Anlatıma dayalı derslerin birçok yararı vardır. Bilgileri etkili şekilde iletir, kalabalık sınıflarda iletişim kurmak için en iyi yoldur; heves ? bağlılık, heyecan gibi güçlü duygular uyandırılabilir. Ancak, ders anlatımının kendisinden soyutlanamayacak bazı önemli sorunlar da vardır: birçok kişi sunu ne kadar dinamik veya eğlendirici olursa olsun pasif şekilde dinlerken öğrenmeyebilir.

Derslerde öğrenci katılımını artırdığınız zaman aynı zamanda öğrencilerin dikkatlerini çekmiş içeriği açıklığa kavuşturmuş, fikirleri bireysel durumlara uygun hale getirmiş, kavramaya yardımcı olmuş olursunuz. Sonuç olarak, öğrenciler daha fazla öğrenir.

1.Görsel ? işitsel materyaller kullanın. Öğrenme işlemine katılma duyu organı sayısı ne kadar fazla ise o kadar iyi öğrenir ve o kadar geç unuturuz. Öğrendiklerimizin çoğunu ise gözlerimiz yardımıyla öğreniriz.

2.Cesaret verin ve sorular sorun. Sorular sormalarını isteyerek öğrencileri cesaretlendirin. Öğrencileri ciddiye alın ve dikkatli dinleyin.

3.Not alma işlemine rehberlik edin. Not alma işlemine yardım etmenin en kolay yolu, öğrencilere dersin taslağını sağlamaktır.

4.Tartışmayı teşvik edin. Tartışmaya bir cümle, soru ya da sorunu gündeme getirerek başlayabilirsiniz. Tartışma yöntemleri, dört ile altı, kişi arasındaki küçük tartışma grupları, iki kişi arasındaki ?eşli konuşmalar? ve altı ile 10 kişiden oluşan grubun kendi aralarında tartışıp diğer öğrencilerin bu grubun etrafında çember oluşturarak dinlemeleri şeklinde değişik şekillerde kullanılabilir.

5.Öğrencilerin yazılı olarak katılımını sağlamak. Bir ders öncesinde, sonrasında veya ders sırasında öğrencilerden bir soru, fikir veya görüşe yazılı olarak tepkide bulunmalarını isteyin. Bu yazılı cevap gizli tutulabilir, grupta paylaşılabilir veya öğretmene geri verilebilir. Temel gerekçe, katılımcılara düşüncelerini açıklığa kavuşturmaları ve dersin içeriğini bireyselleştirmelerine yardımcı olmaktır.

6.Değerlere açıklık kazandırma alıştırmalarını kullanın. Değerler açıklık kazandırma aşamaları katılımcılara kendi değerleri, inanışları tutumlarının farkına varmaları, alternatifleri ve sonuçları dikkate almaları, teori ve pratik arasındaki uyumu incelemeleri ve değerlerini başkalarıyla paylaşmaları konularında yardımcı olur.

7.Rol yapma veya benzetişim (simulation) tekniklerini kullanın. Bir dersin öncesinde, süresince veya sonrasında bir benzetişim ortamı oluşturur ve rolleri oynayacak öğrenciler seçin. Belirli bir problem ve açıkça tanımlanmış rollere uygun bir durum oluşturabilirsiniz veya oldukça informal de olabilir.

8.?Bir problemi çözme? dersi yapılandırın. Derse başlamadan önce öğrencileri çözüm aramaya yöneltecek bir problemden bahsedin. Ders bahsedilen probleme cevap verecek şekilde yapılandırıldığında, öğrenciler verilen bilgilere ihtiyaç duymaya başlar ve daha faal dinleyiciler haline gelirler.

9.Beyin fırtınası tekniğini kullanın. Beyin fırtınasının amacı fikirleri harekete geçirmektir, dolayısıyla, öneriler geliştirmek ve bunları değer yargılamasında bulunmadan kaydetmek için konu veya sorunu ifade edin. Beyin fırtınası tekniğini kullanarak, ders sırasında veya öncesinde öğrencilere katılma (içinde olma) hissi kazandırmış aynı zamanda da öğrencileri değerlendirme fırsatını elde etmiş olursunuz.

10.Yardımcı dökümanlar hazırlayın. Ders dökümanları (fotokopi, taslak, v.b.) öğrencilerin ana fikirleri takip etme, içeriği özetleme, fikirleri geliştirme ve bilgileri uygulamalarına yardımcı olur.

11.İnformal testler verin. Kısa ?testler?, hem öğrenciler hem de öğretmen için öğretimin başarısı hakkında fikir verir öğrencilerin kendi kendilerine düzelttikleri kısa testleri, (cevapların sonradan verildiği veya sınav kağıdının arkasında yer aldığı), öğrencilerin öğrendikleri ve hatırladıklarını ölçmelerini ya da ders başlamadan önce konuyu incelemelerine yardımcı olabilir. Bu tür testlerin, son nota etkisi konusunda açık olun. Eğer bunlar son notu etkileyecekse, öğrenciler nasıl ve ne zaman olduğunu bilmelidir.

12.Yönlendirilmiş dinleme faaliyetlerini teşvik edin. Dersten önce, öğrencileri belirli konuları dinlemeye yönlendirin. Yönlendirilmiş dinleme faaliyetleri aynı zamanda grup tartışmalarına da temel oluşturabilir; dersin önce gruplar oluşturmak ve her bir gruba dikkatli dinleyecekleri belirli bir konu vermek (?ne?, ?nasıl? ve ?nedeni? gibi).

13. Bir kavram şeması oluşturun. Bir soru sırasında veya sonrasında öğrencilerden dersin temel kavramlarını bir şema şeklinde göstermelerini isteyin. Katılımı sağlama tekniği olarak kavram şeması kullanmak istediğinizde, bunu, öğrencilerin daha dikkatli dinlemelerini sağlamak için, öğrencilere daha önceden bildirin.

14. ?.... öğrendim? ve ?....? merak ediyorum.? ifadelerini kullanmalarını isteyin. Bu basit cümle tamamlama alıştırması, öğrencilerin öğrendikleri değerlendirmede sizlere kolaylık sağlar. Cümleler bir ders sırasında veya sonunda yazılabilir, öğrencilere özel olabilir, öğretmene verebilir veya diğer öğrencilerle paylaşılabilir.

15. Ek çalışmalara rehberlik edin. Ders sonu faaliyetlere (daha fazla düşünme, okuma, diğer kaynaklar, uygulama, v.b) yönelik öneriler getirin.

Kaynak: Her Yönüyle Öğretmen Olabilme / MEB Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığı / Dr.Halil İbrahim Yalın, Dr.Lowell Hedges, Dr. Servet Özdemir.