ÖSS soruları ÖSYM'nin Test Geliştirme ve Araştırma Bölümü tarafından hazırlanır. Sınav Hizmetleri bölümü sınavın uygulanması için gerekli olan müracaat işlemlerinin düzenlenmesi, kılavuzların hazırlanması ve dağıtımı işlerini yürütür. ÖSYM'de bulunan bilgi işlem merkezi ise bu hizmetlerin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için Sınav Hizmetleri ve Test Geliştirme ve Araştırma Bölümüne teknolojik alt yapı oluşturur.

Test Geliştirme ve Araştırma Bölümü tarafından hazırlanan ÖSS soruları sınava bir ay kala belirlenir. Sorular belli olduktan sonra soruları hazırlayan Test Geliştirme ve Araştırma Bölümünde çalışanlar ile soruların basıldığı matbaa görevlileri ÖSS uygulanıncaya kadar koruma altına alınır. Bu kişiler ÖSYM'nin belirlediği bir merkezde misafir edilerek herhangi bir kişiyle iletişim kurması engellenir. Test Geliştirme ve Araştırma Bölümü üyeleri üniversitelerde görev yapan öğretim üyeleri olabileceği gibi ortaöğretim kurumlarında görevli öğretmenler de olabilir.

ÖSS sorularını herhangi bir üniversitenin veya TÜBİTAK'ın hazırlaması söz konusu değildir. Ayrıca Test Geliştirme ve Araştırma Bölümüne birinci dereceden akrabaları ÖSS'ye girecek olan kişiler seçilmez.

·         ÖSS soruları ÖSYM -Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi - Test Araştırma Birimi tarafından hazırlanıyor. Temel bilimlerde uzman olan birim çalışanları soruları hazırlıyorlar. Öğrenci psikolojisini bilmeleri, sınıfta öğretilen bilgilerin yapısını bilmelerinden dolayı telif ücreti karşılığında öğretmenlerden sorular hazırlanırken yardım alınabiliyor. Danışman öğretmen olarak yararlanılan kadrolar emekli öğretmenlerden oluşuyor.

·         Test Hazırlama Biriminin hazırladığı ve öğretmenlerin onayından geçen sorular bir kez de öğretim üyeleri tarafından bilimsel olarak denetleniyor. Danışman öğretim üyeleri de soruları zorluk düzeyleri ve bilimsel açıdan değerlendiriyorlar.

·         Yukarıda açıklanan aşamalardan geçen ve onaylanan sorular ÖSYM'nin test deposuna aktarılıyor.

·         Öğrenci Seçme Sınavına bir ay kala, 5 kişilik ekip soru deposundan o yıl kullanılacak soruları seçiyor. Bu ekibin gizli çalışmasına özen gösteriliyor.

·         Sınavdan 20 gün önce de son kez ÖSYM başkanı sorulara bakıyor. Son şeklini alan sınav uygulanacak aşamaya gelmiş oluyor.

Test Geliştirme ve Araştırma Bölümü (TAB)

Test Geliştirme ve Araştırma Bölümünün (TAB) görevi, öncelikle Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı (ÖSYS) olmak üzere, ÖSYM tarafından gerçekleştirilen tüm sınavlarda kullanılacak testleri hazırlamak, bunların güvenirliklerini ve geçerliklerini artırmak için araştırma ve geliştirme çalışmaları yapmaktır. Bu temel görevin yanı sıra ölçme ve değerlendirme ile ilgili konularda eğitim ve yayın faaliyetlerinde bulunmak da TAB'ın bir başka görevidir. TAB'da bir testin hazırlanması sırasında ana çizgileriyle şu işlemler gerçekleştirilir:

Önce bir test planı hazırlanır; test planı, testin amacını, kapsamını, kısaca bu test ile hangi özelliklerin nasıl ölçüleceğini belirleyen bir yönergedir.

İkinci aşamada soru yazılır. İlke olarak TAB'da hazırlanan her test, çok sayıda soru arasından seçim yapılarak hazırlanır.

Bir test için uzmanlarca hazırlanmış sorular, o teste son şekli verilmeden önce bazı denetimlerden geçer. Üç tür denetim söz konusudur. Bunlar, ölçme ve değerlendirme, yani soru yazma tekniği açısından denetim, bilimsel doğruluk denetimi ve dil (Türkçe anlatım) denetimidir. Bazı özellikleri açısından yeterli bulunmayan maddeler, düzeltilir ya da yeniden yazılır.

Hazırlanmakta olan bir testin teknik özelliklerini, örneğin test maddelerinin güçlük derecelerini, ayırıcılık güçlerini ve seçeneklerin işlerliğini belirleme amacıyla, gizlilik nedeniyle önceden bir deneme uygulaması yapılamadığından, soru yazarları ve uzmanların aynı amaçla geçmişte hazırlayarak uygulamış oldukları testlerin madde analizi sonuçlarından yararlanmaya çalışılır.

Hazırlanmış olan testte, geçmiş yıllarda sorulmuş ya da piyasadaki yayınlarda benzeri olan sorular varsa bunlar testten çıkarılır. Bu ayıklamayı gerçekleştirebilmek için piyasadaki test sorularıyla ilgili kitap ve dergiler sürekli izlenir.

Testi oluşturacak maddeler, konuları, soru güçlüğü tahminleri vb. özellikleri göz önünde tutularak test biçiminde düzenlenir. Kapsamı açısından son şekli verilmiş olan test, yazım, çizim ve düzenleme işlemleri ve bunlarla ilgili denetimler yapıldıktan sonra basılarak çoğaltılır.

Uygulamaya hazır hale getirilen ve bir sınavda kullanılan testlerle elde edilen verilere test ve madde analizleri uygulanır. Bu analizlerin sonuçları, testi hazırlayanlar tarafından gelecek yıllardaki çalışmalarla ilgili bir dönüt (feedback) olarak kullanılır. Test ve madde analizlerinin ürünleri olan madde güçlüğü, ayırıcılığı, seçeneklerin işlerliği ve testin bir bütün olarak güvenirliği, test puanları ve alt puanların dağılımları vb.den yararlanılarak ileride daha nitelikli testler hazırlanması için özenli bir çaba gösterilir.

Sınav Hizmetleri Bölümü (SHB)

Sınav Hizmetleri Bölümünün temel görevi, ÖSYM tarafından yapılan bütün sınavlarda adaylarla iletişimi sağlamaktır. Bu görevin nasıl yerine getirildiği şöyle özetlenebilir:

Sınava ilişkin temel ilke ve kuralların belirlenmesine yardımcı olmak; sınavla ilgili kılavuz ve diğer belgelerin hazırlanması sırasında ÖSYM'nin diğer bölümleriyle işbirliği yapmak; hazırlanan sınav evrakını, adaylara veya ilgili kurumlara ulaştırmak; adaylardan veya ilgili kurumlardan gelen başvurma belgelerini (Kimlik Kartı, Kayıt Kartı, Aday Bilgi Formu ve diğer özel belgeler) teslim almak; bunlar üzerinde gerekli işlemleri yapmak; belgesinde sorun bulunan adaylarla yazışmak; gerek sınavdan önce gerekse sınavdan sonra, sınava ilişkin konularda adayların telefonlarına ve dilekçelerine cevap vermek; tutuklu ve asker adayların sınav yerlerinin belirlenmesi konusunda Sınav Merkezi Yöneticileri ile işbirliği yapmak; sınavdan sonra, sınav merkezlerinden gelen soru kitapçıklarını, cevap kâğıtlarını ve diğer belgeleri teslim almak; salon görevlilerinin, Salon Sınav Tutanaklarına yazdıkları notları inceleyerek sonuçları hakkında rapor hazırlamak; değerlendirme işlemlerinden sonra sınav sonuçlarını, adayların adreslerine ve ilgili kurumlara göndermek.

Bilgiişlem Bölümü (BİB)

Bilgiişlem Bölümü (BİB) ÖSYM'nin yaptığı tüm sınavlarda, sınav ile ilgili temel ilke ve kuralların belirlenmesi ve bunlarla ilgili uygulamaların bilgiişlem olanaklarıyla desteklenmesinde yardımcı olur.

BİB, sınav kılavuzlarının hazırlanmasında Başkan Yardımcılığının ilgili birimine yardımcı olur. Uygulama yönergelerini, ilgili diğer birimlerle işbirliği yaparak hazırlar. Sınavda kullanılan başvurma ve tercih formlarını, sınava giriş ve sınav sonuç belgeleriyle, cevap kâğıtları vb. belge ve formları düzenler. Sınava girecek adayların başvuru formları ile alınan bilgileri içeren aday, sınavda kullanılacak bina ve salon kütüklerini oluşturur. Adayların sınava girecekleri yerleri saptar. Sınava Giriş ve Kimlik Belgelerini döker. Sınav için testler dışındaki gerekli tüm evrakları hazırlar. Sınav sonunda cevap kâğıtlarını puanlar, değerlendirir, sonuçları adaylara ve kurumlara gönderilmek üzere hazırlar. Ayrıca sınavlarla ilgili olarak çeşitli incelemeler ve araştırmalar yapar. ÖSYM'nin diğer bölümleri tarafından yapılan inceleme ve araştırmaların bilgisayar çalışmalarını yürütür.

BİB, çalışmalarını yürütürken devamlı olarak diğer bölümlerle, özellikle Sınav Hizmetleri Bölümü (SHB) ile işbirliği yapar. Çalışmalarını, birbirleri ile devamlı işbirliği içinde bulunan dört alt birim ve dört çalışma grubu aracılığıyla yürütür.

Bilgiişlem Bölümü içindeki birimlerin ve çalışma gruplarının görevleri şöyledir:

Aday Kayıt: Aday Kayıt Birimi, her sınav için ayrı olmak üzere sınavlarda kullanılan başvuru formları, sınava giriş belgeleri vb. formları tasarlar, sınavın işlem-zaman çizelgesini hazırlar, başvuru formu ile toplanan bilgileri bilgisayar ortamına aktararak aday kütüğünü oluşturur. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Sınavı (ÖSYS) için her yıl orta dereceli okullarla ilgili bilgileri toplayarak okullar kütüğünü ve öğrencilerin yerleştirilecekleri yükseköğretim programları ile ilgili bilgileri toplayarak yükseköğretim programları kütüğünü hazırlar. Ayrıca, sınavlardan önce adayların sınava giriş belgelerini bilgisayardan döker, sınav sonunda aday arşiv kütüklerini oluşturur. Aynı işlemleri, ÖSYM'nin yaptığı diğer sınavlar için de yapar.

Sınav Uygulama Birimi: ÖSYM ile Sınav Merkezi Yöneticileri arasındaki iletişimi sağlar. Sınav Merkezi Yöneticileri tarafından gönderilen ve o sınav merkezinin sınavlarda kullanılan bina ve salonlarına ilişkin bilgileri ilgili kütüklere işler. Adayları eş olasılıkla (random olarak) salonlara ve salondaki yerlere yerleştirir. Sınav salonlarında kullanılacak yoklama listeleri ile tutanakları, sınav yapılan bina ve salonlarla ilgili çeşitli evrakı hazırlar. Sınav görevlileri ile ilgili belgeleri düzenler.

Değerlendirme Birimi: Sınavlarda kullanılacak cevap kâğıtları ile sonuç belgelerini tasarlar ve sınavlarda her adayın kullanacağı cevap kâğıtlarını bilgisayardan döker. Sınav sonrasında cevap kâğıtlarının değerlendirilmesi ile ilgili çalışmaları yürütür. Adayları, puanlarının elverdiği en üst tercihlerine yerleştirir. Sonuçların adaylara ve kurumlara duyurulması için kullanılan Sınav Sonuç Belgelerini ve Kurum Listelerini hazırlar.

Araştırma Birimi: Sınava başvuran, sınava giren, yerleşen veya yerleşmeyen adaylarla ilgili sayısal bilgileri kaydeder. Adayların geldikleri ortaöğretim kurumlarına göre ÖSYS sonuçlarını araştırır. Adayların yükseköğretim programları (YÖP) ile ilgili tercihlerini ve yükseköğretim programlarına, kaçıncı tercihlerinde, ne kadar aday yerleştiğini; YÖP'lere en büyük ve en küçük puanla yerleşen adayların puanlarını inceler. Bu çalışmalardan bir kısmının yayımlanması için gerekli hazırlıkları yürütür.

Araştırma Birimi, ÖSYM'nin diğer bölümlerinde yapılan araştırmaların bilgisayar çalışmalarını da yapar.

Bilgisayar Çalışma Grubu: Bu gruptaki işletmenler bilgisayarda yapılan tüm çalışmaların zamanında ve istenen düzende yürütülmesini sağlar.

Optik Okuma Grubu: Optik okuyucularda okutulmak üzere hazırlanmış olan cevap kâğıdı, başvurma ve tercih formu vb. belgelerin okunmasını sağlar.

Kod ve Bilgi Kontrol Grubu: Bilgiişlem ortamına aktarılacak bilgilerin kodlanmasını ve kodlanan bilgilerin kontrolünü sağlar.

Delgi Grubu: Aday bilgileri optik form ile alınmayan küçük sınavlar için aday bilgileri ile ÖSYS'de adaylardan gelen bilgi düzeltme formu, orta dereceli okullardan gelen not kontrol formları vb.de bulunan bilgilerin bilgiişlem ortamına aktarılmasını sağlar.