Pazar günü yapılacak Öğrenci Seçme Sınavı (ÖSS) öncesi uzmanlar adaylara peşi sıra önerilerde bulunurken, sınavın rahat geçmesi için Türkiye genelinde önlemler alınıyor. Bazı veliler çocuklarının başarısı için sınıflara klima taktırırken, bazı adaylar türbelerde dua ederek sınav saatini bekliyor. İşte aile, okul ve dersaneleriyle birlikte yaklaşık 10 milyon kişiyi ilgilendiren ÖSS seferberliği...
Sınav için geri sayım başlarken, hem adaylarda hem de anne babaların da stresi arttı. Bazı velilerin, ilköğretim öğrencilerinin oturduğu sıralara lise mezunu çocuklarının sığamayacağını belirterek özel masa-sandalye getirmek istemeleri, bazılarının ise sıcak havada bunalmamaları için dersliklere klima, perde taktırmak için girişimde bulunmaları bu stresin büyüklüğünü gösteriyor.
Veliler sınav merkezlerinde sadece sıra-masa kontrolü yapmıyor. Okul yöneticileri, velilerin dersliklerin güneş alıp almadığı, pencerelerin perdesinin ışığı kesip kesemeyeceğine kadar pek çok ayrıntıyı incelediklerini belirtiyor. Bir okul yöneticisi durumu şöyle özetliyor:
'Çocuğu sıraya sığmadığı için sandalye koltuk, masa getirmek isteyen veliler çıkıyor. Buna izin verilmiyor, çünkü o aday için bu avantaj yaratıcı bir ayrıcalık olur. Bu izin verilmediği için, bir okulda, çocuğunun sınava gireceği sınıfa, aday sayısı kadar sandalye alan veliler çıktı. Sınavda başarıyı engelleyici en önemli faktörlerden biri olarak da sıcak hava gösteriliyor. Çocuğunun sınava gireceği sınıfa klima taktıran veliler var. Her ÖSS öncesinde pek çok veliden uygun sandalye, klimalı sınıf konusunda talep geliyor. Bazı okulların bazı dersliklerinde klima var, bazılarında yok. Buna veliler tepki gösteriyor. İsteyen veliye klima taktırmasına izin veriliyor, klima da okula kalıyor.'' Doç. Dr. Levent Köstem de, sınav salonlarında dar sıralarla ilgili sorun yaşayacak öğrencilere önerilerini şöyle sıralıyor:
'En önemlisi konsantrasyonlarının bozulması. Bu duruma tepki gösterirlerse daha da kötü olur. Onlara tavsiyem en azından bu duruma tepki göstermesinler, 'bu memlekette böyle şeyler olur' deyip, yaşamlarının son ayrım noktasında daha dikkatli olsunlar. O dönem içinde rahatsızlıklarını gidermek için bacaklarını uzatarak otursunlar. Sorulara cevap düşünürken sırtlarını arkaya doğru verip germe hareketi, boyun hareketi yapsınlar. Kesinlikle ağrı kesici almasınlar.''
GEÇ KALANI POLİS YETİ?TİRECEK
Veliler sınav salonlarıyla ilgilenirken idari amirler de ulaşım ve güvenlikle ilgili tedbirleri artırıyor. Öyle ki Kayseri Emniyet Müdürü Orhan Özdemir, "Sınav yerine ulaşamayan, geç kalan öğrenciler, en yakındaki polis ekibine ulaşarak veya 115 polis imdat telefonunu arayarak yardım isteyebilirler. Ekiplerimiz, ulaşım için yardım isteyen öğrenciyi polis otolarıyla sınav yerine taşıyacak" dedi.
Ankara Büyükşehir Belediyesi, üniversiteye giriş sınavının yapılacağı 19 Haziran günü 46 körüklü otobüsle ek olarak hizmet vereceğini açıkladı. Sınav yerlerini önceden görmek isteyen adaylar için de kısa aralıklarla servisler düzenleniyor.
İzmir'de sınava girecek öğrenciler de toplu ulaşım araçlarından ücretsiz yararlanacak. Ayrıca ek seferler de öğrencilerin hizmetinde olacak.
SESSİZLİK LÜTFEN
Bazı illerdeki emniyet birimleri de büyük sınav öncesi seyyar satıcılar, düğün sahipleri, belediyeler, yatırımcı kuruluşlar ve inşaat sahiplerini gürültü yapmamaları için şimdiden uyarıyor.
İstanbul Kadıköy'de 18 Haziran Cumartesi akşamı yüksek sesli müzik yayını yapılamayacak, pazar günü de Koşuyolu ve Barbaros mahallelerindeki semt pazarlarının kurulmasına izin verilmeyecek. Yasaklara uymayanlara para cezası verilecek.
Kayseri Emniyet Müdürü Orhan Erdemir de, sınav görevlileri ve vatandaşların, gürültü yapanları 155 Polis İmdat telefonuna ihbar etmelerini istedi.
Adana ?oförler ve Otomobilciler Odası Başkanı Kazım Barışık ile Zonguldak ?oförler ve Otomobilciler Odası Başkanı Muharrem Coşkun, tüm üyelerini tek tek uyardıklarını açıkladı. Coşkun, 'Sınav günü halkımız ve şoförlerimiz dikkatli araç kullanmalı. Öğrencilerimizin dalgın olabileceklerini düşünülmeli ve klakson çalınmamalı. Seyyar satıcılar sınav süresince hoparlör, ses yükseltici kullanmamalı. Ayrıca, odalarımıza bağlı bulunan lokanta, kafetarya, pastane gibi işyerleri sabah kahvaltısı için açık tutulmalı.'' dedi.
KİMİ KALEM KIRIYOR, KİMİ DUA EDİYOR
En zor saatleri yaşayan adaylarsa kendilerini rahatlatmanın yollarını arıyor.
Ankara'da Test Tekniği Dershanesi tarafından düzenlenen etkinlikle adaylar, sınav heyecanlarını atmak için kalem kırdılar. Diyarbakır'da da türbeler sınav öncesi adayların akınına uğradı. Türbeleri dolduran öğrenciler, çok çalıştıklarını, sınavı kazanmak için türbeye gelip dua ettiklerini söyledi. Öğrencilerin Konya'daki adresi de Mevlana Müzesi. Mevlana'nın türbesi başında dua eden öğrenciler, müzede sürekli çalan ney sesiyle de hem rahatlıyor hem de sınav stresini atıyor.
Bu arada adaylara stres atmaya çalışırken küçük de olsa sakatlanmalara, kramp ve kas kasılmalarına yol açabilecek futbol, basketbol, yüzme ve hentbol gibi riskli sporlardan uzak durmaları da hatırlatılıyor.
"ANI YA?AYIN"
Öğrencilerin sınav psikolojisinden kurtulmaları ve sınav sırasında sınava odaklanmalarını sağlayacak öneriler de psikolog ve psikiyatristlerden geliyor.
Prof. Dr. Arif Verimli rahat bir sınav psikolojisi için bilinenler dışında parfüm, jöle gibi koku yayabilecek maddeleri kullanmadan sınava girilmesi gerektiğini vurguluyor. Bu tip kokuların sınav esnasında dikkati dağıtabileceğini söyleyen Verimli, bunun da beyin kimyasına etki edebileceğini ve performansı düşürebileceğini belirtiyor. Verimli "Doktor önermediği müddetçe de ağrı kesici dahi içmeyin." tavsiyesinde bulunuyor.
Abant İzzet Baysal Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nden Yrd. Doç.Dr. Sefai Acay ise adaylara arabesk müzik yerine enstrümantal müzik dinlemelerini tavsiye ediyor. Acay, 'ÖSS adayları, müziğin ruhun gıdası olduğu bilinciyle hareket etmeleri gerekli. Sınav öncesi de, popüler müzik denilen gelip-geçici müzik türleriyle, arabesk müzik türlerini dinlemekten kaçınmalıdırlar'' dedi.
Uzmanların ortak önerisi: "Anı yaşayın, sınavı düşünmeyin, sınava girince yapabildiğinizin en iyisini yapıp çıkın"
BESLENME ÖNERİLERİ...
Beslenme uzmanları, sınav öncesi hava sıcaklığının etkisi de göz önünde bulundurularak, zehirlenme açısından yüksek risk taşıyan tavuk, konserve, balık, mantar ve döner gibi yiyeceklerin tüketilmemesi gerektiğine dikkat çekiyor. Meyve ve sebze ağırlıklı beslenme hem daha sağlıklı olacak hem de riski azaltacaktır.
Sınavdan önceki akşam yemeğinde yağda kızartılmış veya yağlı yiyecekler, acılı ve baharatlı yiyecekler alınmamalı, önceden alışık olunmayan gıdaların kesinlikle yenmemeli.
Prof. Dr. Mualla Aykut şunları öneriyor: "Sınav öncesi sucuk, pastırma, salam, sosis gibi baharatlı ve tuzlu gıdaların yenmesi sınav sırasında susuzluk hissini artırır. Fazla miktarda su içilmesi de sınav sırasında sık tuvalet ihtiyacına neden olabilir. Kola gibi asitli içecekler içilmesi sindirim bozukluğuna neden olabilir.
Kahvaltıda proteini zengin besinlerin fazla miktarda alınması da idrar çıkışını artırır. Sınav öncesi fazla miktarda şekerli besin alınması kan şekerini geçici olarak yükseltir, insülün salgılanması ile birlikte bu kez kan şekeri ani düşebilir. Ancak, sınav öncesi yerine sınav ortalarında alınacak az miktarda sade çikolata veya şekerleme, kan şekerinin düşmesini engeller. Sınav sırasında kola, bisküvi gibi yiyecekler alınmamalı, adaylar yanlarına sadece yarım litre su almalıdır."
KISA NOTLAR...
* Dünya sıralamasında önemli yeri olan ÖSS sınavı, bu yıl 1 milyon 730 bin 850 adayın katılımıyla, tüm il ve bazı ilçe merkezleri ile KKTC'de Lefkoşa'da, toplam 5 bin 790 binadaki 89 bin 314 salonda gerçekleştirilecek.
*Sınavda, üniversitelerden ve Milli Eğitim Bakanlığı personelinden yaklaşık 300 bin kişi görev alacak.
* ÖSYM bu yıl ilk kez sınavda görev alacak salon başkanları için kılavuzun dışında, sınav sistemi ve işleyişi ile ilgili olarak bilgilendirme CD'leri hazırladı.
*Sınavda bu yıl ilk kez salon başkanınca özel mürekkepli kalem kullanılacak. Kalem, sınav başlamadan önce adayların cevap kağıtları üzerinde ilgili alanda işaretledikleri soru kitapçığı türünün belirtildiği kutucuğun işaretlenmesi ve paraflanması için kullanılacak.
