LYS sonuçları açıklandı, öğrencileri şimdi de tercih telaşı sardı. Sadece adaylar değil aileler ve eğitimciler de diken üstünde. Çünkü hatalar da doğrular da adayların tüm hayatını etkileyecek.

Çoğu genç, sınavdaki performansını meslek seçiminin üstünde tutuyor. Bu yıl LYS'ye giren lise mezunlarına hangi mesleği seçecekleri sorulduğunda üstünde çok fazla düşünmediklerini gördük. Büyük bir bölümü için sınavda aldıkları puan ve onunla hangi okullara girebileceği çok daha ön plandaydı. Neyi istedikleri, hangi işi yaparlarsa daha mutlu olacakları gündemde değildi. Çünkü sınav dendiğinde kendilerini değil rekabet ettikleri yüzbinlerce genci düşünüyor, buna takılıyorlardı. Oysa uzmanların üstüne basa basa söylediği şu ki mutlu bir hayat, kişiliğimize uygun meslek seçimiyle mümkün oluyor. Çünkü günümüzde vaktimizin çoğunu iş yerinde geçirdiğimiz düşünülürse, gerçekten istediğimiz işi yapmak büyük önem taşıyor.

Bu yıl yeni sistemle sınava giren 784 bin 564 öğrenci için şimdiseçimyapma zamanı. 26 Temmuz – 6 Ağustos tarihleri arasında öğrencilerin tercih işlemlerini tamamlamış olması gerekiyor. Lisans Yerleştirme Sınavı'na (LYS) giren öğrenciler için sınav stresi sona erse de tercih süreci çok büyük önem taşıyor. Doğru tercih konusunda sürekli uyarılarda bulunan uzmanlar öğrencilere sırf üniversite okumuş olmak için değil, gerçekten sevdikleri, istedikleri mesleği bulmaları için tercih yapmalarını tavsiye ediyor. Çünkü dünyada öne çıkan meslekler de sürekli değişiyor. Kimi bölüm mezunları iş bulamazken, bazı bölümlerden mezun olanlar o yılın en çok aranan bireyleri olabiliyor. Bu yüzden de tercih yaparken iş bulma imkanı diğerlerine göre daha yüksek olan bölümler dikkate alınıyor.

Mühendislerin yıldızı sönmüyor

Uzmanlara göre önümüzdeki yıllarda makine, bilgisayar, malzeme, endüstri, çevre ve kimya gibi mühendislik alanları ön plana çıkacak. Ayrıca işletme, fiyatlandırma uzmanlığı, promosyon analistlği, kalite mühendisliği, marka araştırmacılığı da aranan mesleklerden olmaya aday görünüyor. Malzeme sentezi ve üretimi, taşımacılık, bilişim ve iletişim, bioteknoloji, mekatronik, hukuk, enerji sistemleri ve üretimi gibi alanlar da son yılların dikkat çeken meslekleri arasında. Bunlar dışında yine önceki yıllarda olduğu gibi bütün sektörlerde satış, pazarlama ve mali işlerde çalışan uzman ve yöneticilere ihtiyaç olacak. Uzmanlar özellikle yabancı dil bilen finansçıların önümüzdeki yıllarda en çok aranan bireyler olacağı konusunda hemfikir.

“İstemediğiniz bölümü tercih etmeyin”

Adaylardaki genel kanı, yüksek puanla öğrenci alan programlardan mezun olmanın iş bulmada onlara çok büyük avantajlar sağlayacağı, düşük puanla öğrenci alan programları bitirdiklerinde ise iş bulmada sıkıntılar yaşayacakları yönünde. Oysa bu görüşlerden sıyrılıp, sektörler incelendiğinde bunun tersi durumlar da yaşandığını söyleyenİstanbulKavram Meslek Yüksek Okulu Mütevelli Heyet Başkanı Bahattin Durmuş, “Tercih yaparken puan değil başarı sırası göz önünde bulundurulmalı. Adaylar ekonomik değer oluşturacak, gelecek vadeden meslekleri tercih etmeli” diyor. ‘Ailem kazanamazsam ne der, çevreme ne derim, konu komşu beni hafife alır mı' gibi düşüncelerle tercih yapan öğrencilerin istemedikleri bölümü okumalarının gelecekleri açısından endişe verdiğini, bu nedenle mutlaka istedikleri bölümleri tercih etmeleri gerektiğini vurguluyor Durmuş.

Hukuk, mimarlık, mühendislik, psikoloji ve işletme gibi geleneksel alanlara ilgi her zaman yoğun. Ancak değişen dünyada çok boyutlu, yeni teknolojilere hakim, tasarım ve kültür sanat endüstrisine yakın, iletişim çağından anlayan uzmanların önem kazandığını söyleyen Bilgi Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Halil Güven, hızla gelişen teknolojinin mimarı - mühendisi olmak kadar bunların analizini yapan ve trendleri belirleyen, geleceğin taşıyacağı sorunları öngörebilen ve çok boyutlu düşünme becerisi olan kişilerin de anlam kazandığını söylüyor.

Prof. Güven'e göre teknik beceriler ve akademik başarının yanı sıra bireyin ilişkileri yönetebilme, stratejik düşünebilme, liderlik ve girişimcilik gibi özellikleri de iş dünyasında büyük önem taşıyor.

Çok yönlü olmak önemli

Uzman ve akademisyenlerin birleştiği ortak bir hüküm var: Sektörler her yönüyle düşünebilen, üretebilen, sorgulayan ve kültürlü çalışanlara ihtiyaç duyacak. Tek bir uzmanlık alanı, iyi bir kariyer için yeterli olmayacak. Bir ana dalın yanına eklenen yan daldaki eğitimin, kişileri daha başarılı, tercih edilen noktalara taşıyacağını söyleyen Işık Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ekrem Ekinci, görsel sanatların da gelecekte revaçta olacağını vurguluyor.

Özellikle biyoloji ve genetik mühendisliğinin zaman içerisinde giderek genişleyen bir alan olacağını söyleyen Koç Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Umran İnan da, öğrencileri sevdikleri, mutlu olabileceklerine inandıkları meslekler seçmeleri konusunda uyarıyor.

Adaylara, seçecekleri alandan ziyade, kazanacakları niteliklere ve alt yapıya odaklanmalarını tavsiye eden Yeditepe Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Ahmet Serpil ise, güçlü bir sosyal alt yapı ve nitelikli bir yabancı dilin önemine dikkat çekiyor. Ülkemizin özel konumu itibariyle geleceğin dünyasında önemli rol oynayacağı görüşünde olan Prof. Serpil, dış ülkelerle ilişkilerin her geçen gün arttığını bu nedenle yabancı dil bilgisinin de giderek çok daha önem kazandığını söylüyor.

“Üniversiteleri iyi araştırın”

Kendinize en uygun en mutlu olacağınız mesleği seçtiniz. Şimdi sırada bu bölümü okuyacağınız üniversiteyi seçmek var. Sayıları her geçen gün artan üniversitelerle ilgili detaylı araştırma yapmak da önemli.

“Üniversite, seçtiğiniz alanla ilgili gerekli ve güncel bilgileri aktarmalı, bunu yaparken de çağdaş eğitim teknolojisinin en ileri olanaklarından yararlanmalı” diyen Bahçeşehir Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Yılmaz Esmer ekliyor: “Üniversitenin, öğrencileri iş ve çalışma dünyasıyla buluşturması gerekiyor. Öğrenciler üniversiteden sadece bir meslek elemanı olarak değil; sosyal becerileri gelişmiş, çevresiyle uyumlu ve iletişim yetenekleri yüksek bir birey olarak mezun olmalı. Öğrencilere üniversiteleri iyi araştırmalarını tavsiye ediyorum.”

Uzmanlardan tercih yapacaklara uyarılar

• YGS VELYStercihleri, okunmak istenen bölüm-şehir-üniversite göz önüne alınarak değil gerçekten istenen meslek düşünülerek yapılmalı. LYS tercihi bölüm tercihi değil, meslek tercihidir. Mesleğinizi seçerken iyi düşünün.

• İdealinizdeki bölüm ya da üniversite yoktur, idealinizdeki meslek vardır. Seçeceğiniz bölümün idealinizdeki mesleğe gidişte bir engel olmamasına ve olabildiğince yolunuzu açmasına dikkat edin.

• Tercih edilen bölüm ve üniversiteye dair özel koşulları mutlaka okuyun.

• Tercih edeceğiniz bölümün yeni sistemde hangi puan türüne dahil olduğuna dikkat edin ve o türdeki puanınızı göz önüne alarak tercihinizi yapın.

• Bir tercihi kendinden daha yüksek puanlı bir bölümün üzerine yazmayın. Ölü tercih yaparak tercih hakkınızı eksiltmeyin.

• Ailenize ve çevrenize danışın. Ancak son karar sizin olsun.

• Değişen sistem nedeniyle bu yıl tercih hatalarının fazla olması bekleniyor. Bu nedenle mutlaka bir uzmandan yardım alın. Fakat uzmanın tercihlerinizi sizin için yapmasını beklemeyin. Uzmanın yanına ön hazırlık yaparak gerekli kontrolleri yaptırmak ve aklınıza takılanları sormak için gidin.

Sektörlere göre en gözde meslekler

Sağlık-tıp: Sektörde son yıllarda en çok aranan pozisyonlar bu yıl da geçerli. Hemşire, yoğun bakım hemşiresi, dahiliye uzmanı, radyoloji teknikeri, anestezi teknikeri, hasta danışmanı ve acil tıp teknikeri.

Yapı-inşaat: Yurtdışı yatırımların da arttığı inşaat sektörünün popüler pozisyonları mimar, inşaat mühendisi, teknik ofis uzmanı, ihale uzmanı, şantiye şefi, saha mühendisi, işçi sağlığı ve iş güvenliği uzmanı (mühendisi).

Mağazacılık:Alışverişmerkezlerinin artmasıyla daha hızlı gelişen sektör kasiyerler, satış danışmanları ve mağaza müdürlerine yoğun ihtiyaç duyuyor. Son zamanlarda ilanlarının arttığı görülen bir alan ise görsel düzenleme. Bu uzmanlara kimi şirketler “virtual merchandiser” derken kimi de “spaceman” adını veriyor.

Bilişim: Nitelikli insan kaynağı açığının yüz binlere ulaşması beklenen sektör bu yıl veritabanı yöneticisi, yazılım geliştirme uzmanı, sistem ve ağ uzmanı, java uygulamaları uzmanı, iş analisti, web master, ABAP uygulama geliştirme uzmanı ve flash animasyon uzmanı arıyor.