Sınav yaklaştıkça bastıran gerginlik, öğrencilerin performansını düşürür. Türk Psikologlar Derneği, bununla savaşmak için hem bedeni rahatlatıcı, hem zihni açıcı gevşeme tekniklerini öneriyor.
Türk Psikologlar Derneği'nin hazırladığı "Gevşeme Egzersizleri CD'si" sınav stresini atmak için yapılması gerekenleri sıralıyor. Gevşeme egzersizleri hem bedeni hem zihni çalıştırıyor. Gevşemenin iki temel anahtarı bulunuyor. Birisi doğru nefes alıp verme, diğeri kaslarınızı iyice gevşetebilme. Doğru nefes, diyafram nefesi denilen bir nefes türü. Gevşeyince ve uykuda kendiliğinden ortaya çıkıyor.
Kontrol sizde
Havayı burundan soluyup, ağızdan verilen sakin, ritmik bir nefes olan diyafram nefesinde, nefes alma ve verme süresinin eşit olması gerekiyor. Diyafram nefesinde alınan nefes ciğerlerimizin tümünü dolduracağından göğüs yerine karın inip çıkıyor.
Kasları iyice gevşetebilmek için kasların gergin haliyle gevşemiş hali arasındaki farkı öğrenmeniz gerekiyor. 20 dakika süren egzersiz iki saatlik derin uykunun sağladığı yararı sağlıyor. Önemli olan, kaslardaki gerginliği fark edip, kendi kontrolünüzle ortadan kaldırıp gevşeyebileceğinizi görmek.
Düşüncelerle savaşmayın
Türk Psikologlar Derneği'nin Gevşeme Egzersizleri CD'sinde, yapılması gerekenler şöyle sıralanıyor:
Koltuğunuzda rahat oturun. Gözlerinizi kapatın. Gevşeyebildiğiniz kadar gevşeyin. Gevşeme seansı sırasında aklınıza birçok düşünce gelebilir. Kimi hoş, kimi stres yaratıcı düşünceler olabilir. Bu düşüncelerle savaşmayın. Kafanızın içinden serbestçe geçip gitmelerine izin verin. Herhangi bir düşünce akışına kapılıp gidiyorsanız dikkatinizi yeniden gevşeklik duygusuna yönlendirin.
Zihin uyanık ama dingin
Dikkatinizi egzersiz sırasında yapılması gerekenlere ve nefes alıp vermeye yönelttiğinizde, gevşeme kendiliğinden gerçekleşecek. Derin gevşeme uykudan farklıdır. Zihniniz uyanık ancak dingin olacak. Seansın bitiminde enerjinizin yenilendiğini ve zihninizin netleştiğini göreceksiniz.
Giysileriniz sıkmamalı, karnınız biraz aç olmalı
Gevşemeyi öğrendikçe bedeninizin derinlemesine gevşediğini hissedeceksiniz. Birkaç gevşeme seansından sonra bu duygu belirginleşir. Her seansta neler hissettiğinizi hatırlamanız daha sonraki seanslarda daha çabuk ve daha kolay gevşemeye yardımcı olacaktır. Gevşeme egzersizlerini yatarak da oturarak da yapabilirsiniz. Her iki durumda da bedenin rahat olması çok önemli. Rahat giysiler giyin, varsa kemer, kıravatlarınızı gevşetin. Egzersizi oturarak yapacaksanız arkası yüksek koltuk seçmeye dikkat edin. Başınızın arkası boşlukta kalmasın.
Seanstan önce bir saat içinde birşey yemeyin. Sindirim sistemi gevşeme süresince yavaşlar ve tok karnına seans uykunuzu getirebilir.
İşte rahatlama teknikleri
Stresli öğrenciler, bu gevşeme tekniklerini evde rahatlıkla uygulayabilir. Bu yöntemler, sınava beş kala gereken enerjiyi toplamalarına yardımcı olacak.
1 - Nefesle başlayın
Oturduğunuz koltukta en rahat pozisyona gelin. Gözlerinizi kapatın, nefese alıp verişinizin ritmini hissedin. Nefesinizi burundan alıp ağızdan vermeye başlayın. Yavaş ve kolay bir biçimde. Her nefes verişte bedeninizin biraz daha gevşediğini fark edin. Dikkatinizi bunlara yoğunlaştırın. Aklınıza başka düşünceler geldiğinde yine bunlara vermeye çalışın, diğerleri yavaşça uzaklaşacaktır. Sakin ve doğal şekilde nefes alıp vermeye devam edin. Burnunuzdan sakin ve kolay nefes alıp ağzınızdan verin.
2 - Yumruk yapıp el kaslarını gerin:
Kollarınızı iki yana sarkıtın ve bir yandan nefes alırken, ellerinizi yumruk yaparak el kaslarınızı gerin. Yumruklarınızı sıkın. Biraz bu durumda bekledikten sonra yumruklarınızı açın ve ellerinizin gevşemesine izin verin. El kaslarınızın ne kadar gevşek olduğunu ve ısınmaya başladığını fark etmeye çalışın. Burnunuzdan sakin, kolay nefes alıp ağzınızdan verin. Ellerinizdeki gevşekliği bozmadan nefes alırken, kollarınızdaki kasları gerin. Birkaç saniye tutun ve bırakın. Kol kaslarının çözüldüğünü hissedin. Derin ve rahat bir şekilde nefes alıp vermeyi sürdürün. Kollarınız gittikçe gevşiyor, elleriniz ve kollarınız tümüyle gevşedi.
3 - Omzu ve boynu rahatlatın:
Burnunuzdan sakin ve kolay şekilde nefes alıp, ağzınızdan verin. Ellerinizde ve kollarınızdaki gevşekliği korumaya çalışırken bir yandan derin nefes alıp omuzlarınızı yukarı kaldırarak omuz ve boyun kaslarını gerin. Biraz bu durumda kalın ve bırakın. Gerginliğin omuz ve boyundan uzaklaştığını hissedin. Bu şekilde rahat sakin ve derin derin nefes almaya devam edin. Kollarınız ve omuzlarınız öylesine gevşek ve ağır ki oynatmak istemiyorsunuz. Dikkatinizi bu huzurlu ve rahat duyguya yoğunlaştırın.
4 - Dikkati karnınıza yöneltin
Derin bir nefes alın ve göğsünüzde tutun. Kasları gergin tutun ve bırakın. Derin ve rahat nefes alıp vermeye devam edin. Göğüs kaslarınızın gerginliklerini atıp gevşediğini hissedin. Dikkatinizi karnınıza yöneltin. Burnunuzdan derin nefes alıp, karnınızda tutun. Karın kaslarınızın iyice gerildiğini fark edin ve bırakın. İyice gevşediğinizi hissedeceksiniz. Her nefes verişte de bedeninizin merkezinden sıcak ve rahat bir duygu yayılıyor. Dikkatinizi kalçalarınızdaki kaslara yöneltin. Derin nefes alıp kasları gerin, nefesinizi tutun ve kalçalarınızdaki gerginliği bir kaç saniye sürdürün ve bırakın. Kalça kaslarınız iyice gevşesin.
5 - Bacak kaslarını kasıp gevşetin
Bacaklarınızdaki kasları kasın. Bu kasların gerildiğini fark edin. Nefesinizi verirken bu kasları bırakın ve gevşemelerine izin verin. Bacaklarınızı gevşek tutarak ayaklarınızı öne uzatın ayaklarınızdaki bütün kasları gerin, ayak parmaklarınızı bükün ve bırakın. Ayağınızdaki gerginliğin kaybolduğunu hissedin. Dikkatinizi bedeninizin tümüne verin kollarınız, bacaklarınız ve bedeniniz tamamen gevşemiş durumda. Tüm kaslarınızda ağır ve sıcak duygu var. Kollarınızda ve ellerinizde dolaşan sıcaklığı hissedin.
6 - Yüzünüzdeki kasları gerin
Derin nefes alırken yüzünüzdeki kasları gerin. Yüzünüzü iyice buruşturun, kaşlarınızı çatın, çenenizi kasın. Bir seferde nefesi vererek yüzünüzdeki bütün kasları gevşetin. Yüzünüzdeki derinin yayıldığını ve düzeldiğini fark edin. Gözlerinizin çevresindeki kaslar gerginlikten kurtulacak, rahatlama duygusu çenenize doğru süzülecek.
Derin nefes alırken bütün bedeninizi kasın, biraz bekledikten sonra bırakın. Tüm bedeninizdeki kasları bırakın gevşesinler. Derin derin nefes alıp vermeyi sürdürün. Her nefes verişte bedeninizdeki tüm kasların biraz daha gevşediğini fark edeceksiniz. Yeniden dikkatinizi nefes alıp verişinize yoğunlaştırın. Burnunuzdan sakin ve kolay nefes alıp ağzınızdan verin. Alıp verdiğiniz her nefeste bedeniniz ve zihniniz daha sakinleşecek. Düşünceleriniz başka yerlere kayıyorsa dikkatinizi yeniden huzur duygusu ve nefesleriniz üzerine getirin.
7 - Belleğinize yerleştirin
Bir süre daha gevşeklik durumunun yarattığı duygularınızı gözden geçirin, daha sonra hatırlamak için belleğinize yerleştirdiğinizden emin olun. ?imdi yavaş yavaş bedeninizi eski uyanıklık durumuna döndürmeye başlayın.
Gözleriniz hâlâ kapalı, el ve ayak parmaklarınızı yavaş yavaş oynatın. Kollarınızı ve bacaklarınızı hafif hafif oynatın, başınızı bir yandan diğer yana çevirin. Yavaşça bedeninizi hareket ettirin. Hiç acele etmeden gözlerinizi açın, yine derin bir nefes alın ve bırakın. Bu süreçten yavaş yavaş çıkın ki bedeninizin vites değiştirme şansı olsun. Yavaş yavaş ayağa kalkıp gerinerek bedeninizin normal aktivite düzeyine dönmesine yardımcı olun. Bedeniniz enerji dolu. Günlük işlerinize devam etmek için hazırsınız.
