İleri yaşlarda yapılan mesleki yönlendirmenin öğrencileri istemedikleri ve sevmedikleri mesleğe ittiğini belirten uzmanlar, 8. sınıfın sonunda veya üniversiteye girişte yapılan mesleğe yönlendirmenin sağlıklı olamayacağını belirttiler. Yüksek Öğrenimde Rehberliği Tanıtma ve Rehber Yetiştirme Vakıfı (YÖRET) tarafından İstanbul Erkek Lisesi konferans salonunda düzenlenen "İlköğretimde Mesleki Yönlendirme" konulu toplantıya konuşmacı olarak katılan uzmanlar, "Bu yönlendirme, ilkokul sıralarında psikolojik danışmanlar tarafından yapılmalı" görüşünde birleşti.
Ankara Üniversitesi Türk PDR Derneği Başkanı Prof. Dr. Binnur Yeşilyaprak, Türkiye'deki okulların ancak yüzde 20'sinde psikolojik danışmanlık ve rehberlik servisi bulunduğunu belirterek, "Öğrencilerin mesleğe yönlendirmeleri daha anaokulunda psikologlar tarafından gözlemlenmesi sonucu yapılmalıdır. İleri yaşlarda yapılan mesleğe yönlendirme sağlıklı olmamakta, öğrenciler istemedikleri sevmedikleri mesleğe itilmektedir. Türkiye genelinde okullarımızın yüzde 20'sinde bulunan psikolojik danışmanlık ve rehberlik servisleri yaygınlaştırılarak öğrenciler mesleğe yönlendirilmelidirler" dedi.
Yanlış yönlendiriliyorlar
Türkiye'de mesleğe yönlendirmede büyük yanlışlıkların yapıldığını söyleyen Dr. Nevin Dölek ise, "İlköğretim okulunu kıt kanaat notlarla geçen bir öğrenci akademik kariyer için düz liselere yönlendirilirken, mesleki eğitim için özel şartlar, not ortalamaları aranmaktadır. Engelliler, orta öğretime devam edemeyen gençler, akademik motivasyon ve ilgisi az olan öğrenciler ile üstün yetenekli çocuklar mesleğe yönlendirilememektedir" şeklinde konuştu.
Engelli öğrencilerin meslek seçiminde, engellerinden, eğitim olanaklarından, kendine güvenden kaynaklanan yetersizlikle mücadele etme durumunda kaldığını söyleyen Dr. Dölek, sözlerini şöyle sürdürdü:
"Orta öğretime devam etmeyen öğrenciler ise yaşam hedefleri olmadığı için, ekonomik yetersizlik, aile desteğinden mahrum olmaları, formal eğitimin dışında eğitim imkanlarından habersiz oldukları için mesleğe seçiminde yanlışlıklar yapmaktadırlar. Orta öğretim öğrencileri ise, yüksek öğretimi gerektirmeyen işler için gerekli yeteneklerinin farkına varamamaktadırlar. Bu yaşta sanat sahibi olma yerine kolay para kazanma yolu seçilmekte, işe alınabilme ve işte kalabilme için yeterli destek alamamaktadırlar"
Üstün yeteneklileri bekleyen tehlikeler
Üstün yetenekli çocukların ise meslek seçiminde kariyerizm ve entelektüalizm gibi tehlikelerin beklediğini savunan Dr. Dölek, sözlerini şöyle tamamladı: "Yetenekli çocuklar her şeyi kolaylıkla yaptığı için kendilerine uygun mesleği seçmekte zorlanmaktadırlar. Bu çocuklar kendi yeteneklerini sahiplenmekte zorluk çekmekte sahtekarlık sendromu yaşamaktadırlar. Mükemmeliyetçilikleri ve kendileri gibi olan diğer çocuklarla rekabet istekleri meslek seçimini zorlaştırmaktadır. Bu çocuklar meslek seçiminde yetişkinlerin kendileri hakkındaki beklenti ve hayallerini dikkate almaktadırlar, sabırsız oldukları için de yaptıkları işlerde çabuk karar vermektedirler"
