Sorunlarıyla baş edemeyeceğini sanan, anne babası tarafından anlaşılmak isteyen; ama bunun için intihar yolunu tercih eden birçok genç var. Gençler, yaptıklarının nelere yol açacağını tam olarak düşünseler böyle bir davranışa kalkışmazlar.

Fakat genellikle bir anlık öfkeyle hareket ettiklerinden geri dönülmez bir yola giriyorlar. Gençleri bu tür davranışlara iten nedenler arasında sevgi ve ilgi eksikliği (sevginin gerektiği şekilde gösterilmemesi) ile anne-babanın aşağılayıcı davranışları başta geliyor. Peki bir anne-baba, çocuğunu canı gibi severken nasıl aşağılayıp hakaret edebiliyor?

Gerçek şu ki, tutumların çoğu çocuk yaşta edinilmiş olup çoğu otomatik davranışlar olarak ortaya çıkar. Bazı anne-babalar çocuklarının hoşlanmadığı davranışlar karşısında bağırıp çağırıp hakaret ederken o anda onun ruh dünyasında nasıl derin yaralar açtıklarını düşünemezler. Çünkü öfkelerine yenik düşmüşlerdir. Öfke, kişinin mantıklı ve doğru hareket etmesini engeller. Bu da duygu ve tepki eğitimi ile ilgilidir.

Bu şekil davranışlara maruz kalan çocuk da benzer şekilde davranışlar sergilemeye, öfkesine hakim olamamaya başlar. Hatta anne-babasının ilgisini çekmek için kasten yanlış davranışlar yaptıklarını yetişkin olduktan sonra hatırlayan birçok genç vardır. Çocuk ve gencin ilgi çekmek için yanlışlar yapması, aile üyelerinin kısırdöngü içine girmesine yol açar. Tabii ki aynı ailede kardeşler farklı davranır. Kardeşlerden birisi anne-babasını kızdırmamak için kendisini aşırı zorlar ve kontrollü davranırken diğeri, tutumları modelleyerek dürtüsel ve kontrolsüz davranabilir. Bu da aynı anne-babanın, çocuklarına farklı davranmasına yol açar. Daha dikkatli olana anne-babası daha müsamahakâr davrandığından diğer kardeş anne-babasının ayrım yaptığını düşünür.

Stresli aile ortamı, aile üyelerinin birbirine düşmanca reddedici şekilde davranması hem ruh sağlıklarını hem de beden sağlıklarını bozduğundan sorunlar katlanarak büyür. Bunun sonucunda intihar eğilimi de görülür. İntiharın en önemli nedenleri arasında depresyon gibi ruhsal hastalıklar ve sevgi, ilgi eksikliği başta gelir. Her ne kadar dini inançlar intihara eğilimi azaltsa da ruh sağlığının bozulmasının mantıklı düşünmeyi engellediği unutulmamalıdır.

Aile ne yapmalı?

Anne-baba, tutumlarını sık sık gözden geçirmeli. Zorlama anında tolerans sınırlarının daraldığını düşünüyorsa psikolojik destek almalı. Beden sağlığına ve dinlenmeye önem vermeli. Yaptığı hatalı davranıştan sonra çocuğuyla konuşup mutlaka kendi yaptığı kısmından özür dilemeli.

Çocuk ve gencin kendi hatalı davranışını da görmesini sağlamalı. Çocuk ve gençlerin intiharla ilgili sözlerine mutlaka önem verilmeli. Ruh sağlığı bozukluğunun işareti olabileceğinden anne-baba bu konuda dikkatli olmalı, gereken tıbbi ve psikolojik destek alınmalı.

Gencin, problem çözme becerileri ile ilgili desteklenmesi sağlanmalı. Hayatın gayesi, anlamı, varoluş nedenimiz konusunda düşünmesi ve bu konuda sorular sorup cevaplar bulmasına yardımcı olunmalı, sadece nasihat etmek yerine dinlemeye önem verilmeli.

Gence değer verildiği hissettirilip yeteri kadar vakit ayırmaya özen gösterilmeli. Çocuk ve gençler, erkek olsun kız olsun anne-babalarıyla, kardeşlerinden ve diğer ebeveynden ayrı müstakil zaman dilimlerinde konuşma ve birlikte kişiliklerine, yaşlarına ve cinsiyetlerine uygun bir şeyler yapmaya ihtiyaç duyarlar. Bu, imkânlar ölçüsünce sağlanmaya çalışılmalı.

Gençler ne yapmalı?

Gençler, anne-babanın sadece yanlış davranışlarını değil güzel davranışlarını da görmeye çalışmalı. Onlar sevgilerini sözle ifade edemeseler de fedakarlık, hediye, hastayken ilgilenme, maddi imkanlar sağlama gibi farklı sevgi işaretlerini anlayabilmeli. Bununla beraber sevginin diğer ifade şekillerine ve takdir görmeye olan ihtiyaçlarını da ifade ederek anne-babanın bu konuda gelişmesine yardımcı olmalı. Zira gelişim hayat boyu devam eder, çocuklar ve gençler yetişkinlerin gelişmesine kendilerini ifade ederek katkıda bulunur. Anne-babanın kontrollerini kaybettikleri için yanlış davrandıklarını görebilen ve bunu onlara güzel bir şekilde ifade ederek kendilerini geliştirmelerine yardımcı olan, bir yetişkinden daha olgun davranabilen birçok genç var. Bu gençler, intihar gibi çözümsüzlüğe götüren yanlışları da yapmamış oluyorlar.