Yarın karneler alınıyor. Kırık notlarla yüzleşecek öğrenciler ve velileri uyarıyoruz: Bazen başarısızlık, gerekli önlemler alındığı takdirde sonraki başarılar için bir motivasyon kaynağı olabilir. Aileler kızarak vakit kaybetmektense, çözüm yolları bularak akılcı bir yaklaşım sergileyebilir.

Milyonlarca öğrenci ve ailesi için heyecan ve gerilim kaynağı olan karneler yarın bütün öğrencilerin ellerinde olacak. İlk dönemin raporu niteliğindeki karne alış sürecinde öğrenciler, değerlendirilecek olmanın vermiş olduğu kaygıyı yaşar. Bazı çocuklar bu kaygıyı atlatabilirken, getireceği kötü karneyle ailesinden "kötü evlat", "beceriksiz, işe yaramaz çocuk" gibi tepkiler alacağını düşünen çocuklarda evden kaçma, notlarda değişiklik yapma veya nadiren de olsa intihar teşebbüsünde bulunma gibi davranışlar görülebilir. Aşırı tepkiler onur kırıcı davranış boyutuna geçtiğinde karne dönemi hem öğrenci hem de aile için kâbusa dönüşebilir. Bu nedenle karne döneminde çocuğunuza yaklaşımda bilmeniz gereken önemli ipuçları var.

Öncelikle çocuğun karnesini görmeden önce yorumda bulunulmamalıdır. Örnek olarak, "Karnede zayıfın olursa eve gelme ha!", "Zayıfın olursa sana tatil yok!" ... gibi yanlış yaklaşımlar genç bireyin kişilik gelişimini zedelemektedir. Oysaki çocuğunuzun yaşama sevinci ve hayatı yorumlayışı, güvenilirliği, saygılı olması, sosyal ilişkilerindeki başarısı ve sağlığı, karne başarısından çok daha önce gelmektedir. Bunun yerine "Karneni al gel, ailecek bir değerlendirmede bulunuruz yavrum." şeklinde ne olursa olsun, ailenin çocuğunu sevdiği ve yanında olduğu mesajını veren ifadeler kullanılmalıdır.

Kötü karneye sert tepki göstermek ve çocuğu diğer insanların yanında alay edip aşağılamak okuldan soğutabilir. Özellikle ilköğretim 1. kademedeki çocuklar için ailenin ve çevrenin onayını almak, özgüven gelişimi için çok önemlidir. Bu nedenle karneler değerlendirilirken çocuğu teşvik edici ifadeler kullanılmalıdır. Örnek olarak "Matematiğin 3 düşmüş aferin; ama ben senin daha iyisini yapacağına inanıyorum." şeklinde ifadeler kullanılabilir.

Profesyonel yardım gerekebilir

Başarısızlık sebepleri çocuğun onurunu zedelemeden bir uzmanın eşliğinde iyi tahlil edilmelidir.

Başarısızlık nedenleri öğretmen ya da okuldan mı kaynaklanıyor?

Başarısızlık nedenleri aileden mi kaynaklanıyor?

Başarısızlık nedenleri çocuğun ruh dünyasında sıkıntı oluşturan birtakım psikolojik sebeplerden mi kaynaklanıyor?

Başarısızlık nedenleri dikkat eksikliği gibi yapısal birtakım bozukluklardan mı kaynaklanıyor?

Bunların masaya yatırılması gerekiyor. Burada genel anlamda karşılaşılan en büyük problem, çocuğun ilgi ve yeteneklerinin farkına varmadan ailelerin yüksek beklenti içine girmeleridir. Genellikle ilgi ve yetenekler ilköğretim 7'den itibaren belirginleşmeye başlar.

Duygusal anlamda besliyor musunuz?

Çocuk zaten kendini gerçekleştirebilmek için başarıya ihtiyaç duyar. Çocukta bu başarı isteğinin oluşabilmesi gerçekçi bir beklentiyle beraber çocuğun aileden duygusal beslenmesine bağlıdır. Duygusal beslenmede üç temel dinamik vardır: Güven, sevgi ve saygı. Güven ihtiyacı, bir grubun parçası olmak, birlik beraberlik, aidiyet gibi ihtiyaçlardır. Çocuklar genellikle kıyaslama, aşağılama, alay etme gibi durumlar söz konusu olduğunda kendini güvende hissetmezler.

Veliler! Karneye kızmadan önce bu soruları cevaplayabilir misiniz?

Yarın karneleri ellerine alacak velilere bazı sorularımız var. Onların bu sorular üzerinde düşünüp cevaplar aramaları, başarı yolunda koşan çocuklarına yardımı kolaylaştırır.

Çocuğunuzun içinde bulunduğu yaş dönemi özelliklerini biliyor musunuz? Motive etmek için kullandığınız aşırı tepkici ve kırıcı yaklaşım onu derslerinden daha soğutuyor ya da konsanstrasyonunu bozuyor olabilir mi?

İçinde bulunduğu arkadaş çevresi ve onlarla iletişimi nasıl? Çalışkan ve sorumluluk duygusuna sahip çocuklarla mı birlikte, yoksa "boşvermişler" arasında mı?

Çocuğunuzun okula devamı nasıl? Okulda neler yaşadıklarına ilişkin ne kadar bilgi alıyorsunuz? Okulu ve öğretmenini seviyor mu? Bir veli olarak öğretmeniyle görüşüyor, önemli konular hakkında rehber öğretmene çekinmeyip danışabiliyor musunuz?

Çocuğunuzun ders çalışma alışkanlığı var mı? Bunun için gereken uygun ortamı ve araç gereçleri sağlayabildiniz mi?

Gerçekçi beklentiler içinde olun

Gerçekçi bir beklenti, başarının ilk adımlarından biridir. Çocuğun edebiyat, sanat, müzik, yabancı dil, ticaret, fen ve sosyal bilimler gibi hangi ilgi ve yetenekleri ön plandaysa ona göre bir yönlendirme olmalıdır. Örnek olarak ilgi ve yetenekleri sosyal bilimlere yatkın olan bir çocuğu fen bilimleri alanında başarıya zorlamak istenmeyen sonuçlar doğurur.