YGS’nin ardından gelecek sınav sonuç belgesinde 6 farklı puan türü olacak. Tercih döneminde, puan barajlarını geçmek koşuluyla, tercih listesinde bu 6 puan türüne dayalı programlara yer verilebilir.

Bunun için tercih yapılacak puan türünde barajı geçmiş olmak lazım YGS’de elde edilen puanlar, LYS’leri yüzde 40 oranında etkileyecek. Uzmanlar, bu sınavın hafife alınmaması gerektiğini belirtiyor. Sınava ortalama 1.5 milyon aday girecek ve bu adayların üçte biri elenecek. LYS’lere bir milyon adayın gireceği öngörülüyor...

Eski sistemde adaylar tercihleri arasında puan türleri farklı yükseköğretim programlarına birlikte yer verebiliyorlardı. Yeni sistemde de aynı yolu izlemek mümkün. YGS’nin ardından gelecek sınav sonuç belgesinde 6 farklı puan türü olacak. Tercih döneminde, puan barajlarını geçmek koşuluyla, tercih listesinde bu 6 puan türüne dayalı programlara yer verebileceksiniz.
Uğur Dershanesi Rehberlik Müdür Yardımcısı Burak Kahraman ve Gülin Yavuz, öğrencilerin sınav sistemine ilişkin sorularını yanıtladı.

Benim istediğim sınav merkezinden başka bir sınav merkezine atamam yapılmış. Bunun nedeni nedir?
ÖSYS kılavuzunda belirtilen kurala göre, kapasitenin tümü kullanılmış olan sınav merkezlerini tercih edenler, ÖSYM tarafından kapasitesi dolmamış olan yakın bir sınav merkezine atanabilir. 

Nüfus cüzdanımda fotoğrafım yok. Bunu özel kimlik belgesi olarak kullanabilir miyim?
Özel kimlik belgesinin fotoğraflı olması gerekir. Bu nedenle sınavda kimliğinizi kanıtlayacak fotoğraflı ve onaylı bir belge bulundurmanız gerekiyor. Fotoğraflı ve onaylı özel kimlik belgeniz yoksa, nüfus idaresine başvurarak nüfus cüzdanınıza fotoğrafınızı koydurabilirsiniz. 

ÖSYM’ye adres-ad-soyad değişikliği için dilekçe yolladım. İstediğim değişikliğin yapılıp yapılmadığını nasıl öğrenirim?
Kılavuzda yapılan açıklamaya uygun olarak hazırlanan ve süresi içinde ÖSYM’ye ulaştırılan dilekçeler işleme konur. ÖSYM’yi telefonla aradığınız ve TC kimlik numaranızı verdiğiniz takdirde bu konuda bilgi edinebilirsiniz. 

Özel yetenek sınavı
Arkadaşım ÖSYM’ye başvuru süresi içerisinde YGS-LYS başvurusunu mazeretinden dolayı yapamadı. Mazeretini belirtip başvuru yapabilir mi?
YGS ve LYS başvurularının süresi bittikten sonra hangi şartlar altında olursa olsun başvurular kabul edilmiyor. Bu yüzden adaylar başvuru sürelerini çok iyi takip etmek ve bu süre içinde başvurularını yapmak zorundalar.

YGS ya da MF puanı ile bir bölüme yerleştirilirsem, aynı zamanda özel yetenek sınavı ile de başvuru yapabilir miyim?
Merkezi yerleştirme ile seçilen bölümler ve özel yetenek sınavı sonucunda öğrenci alan bölümler birbirinden bağımsızdır. Ama, unutmamanız gereken şey, ikisiyle bir yükseköğretim programına yerleştirme hakkı kazansanız bile sadece birisine kayıt yaptırma hakkınız var. 

Bu yıl bir yükseköğretim programına yerleştirilirsem ama liseden mezun olamazsam, gelecek sene sınav sonucumda puanımda bir düşme olur mu?
Mezun olamadığınız için Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanı’nızın çarpılacağı katsayılarda herhangi bir düşme olmaz. 

Puana itiraz edilebiliyor mu?
ÖSYS kılavuzunda verilen Genel Amaçlı Dilekçe örneğindeki bilgileri eksiksiz ve doğru olarak yazmanız, ayrıca dileğinizi açık olarak belirtmeniz ve kılavuzda verilen banka hesap numarasına belirtilen ücreti yatırarak göndermeniz gerekiyor. 

Yalnızca YGS’ye giren adaylar için MF-TM-TS ve DİL puanları hesaplanacak mı?
Hayır. Bu puanlardan herbirinin hesaplanması için, adayların Haziran 2010’da yapılacak ilgili alan sınavlarına da katılması gerekir. Dolayısıyla yalnızca YGS’ye giren, Haziran ayındaki sınavlara katılmayan adayların MF-TM-TS ve Dil puanları hesaplanmayacak.

Yabancı dil puanıyla öğrenci alan yükseköğretim programlarına girmek istiyorum. Hangi testleri yanıtlayacağım?
Nisan 2010’da yapılacak YGS’ye ve Haziran 2010’da yapılacak yabancı dil testine girmeniz gerekiyor.

Meslek liseleri
Meslek lisesi son sınıf öğrencisiyim. Üniversitelerin mühendislik programlarına gitmek istiyorum. Ne önerirsiniz?
Üniversitelerin mühendislik programlarına girmeniz imkansız değil. Mühendislik programlarına girmek isteyen meslek lisesi çıkışlı bir adayın öncelikle YGS’ye girmesi ve sınavda ilk 4 teste ek olarak Matematik-Geometri (LYS 1) testi ile Fen Bilimleri (LYS 2) testini yanıtlaması ve elde edeceği MF puanının en az 180 olması gerekir. Adayın istediği mühendislik programlarına yerleşebilmesi ise yerleştirmede kullanılan MF1-MF2-MF3-MF4 puanlarının  yeterli olup olmamasına bağlı olacak.

YGS’ye girme zorunluluğu var mı?
Mesleki ve Teknik Ortaöğretim Kurumlarından Meslek Yüksekokulları ile açık öğretim ön lisans programlarına “sınavsız geçiş” ile yapılacak sınavsız yerleştirme dışındaki tüm yükseköğretim programlarına girmek isteyen adaylar YGS’ye girmek zorunda. 4 ve 6 yıllık fakülteleri tercih edecek adaylar YGS’ye ek olarak Haziran ayında yapılacak LYS’lere de katılmalı.

Bazı soruların cevaplarını cevap kağıdına iki kere işaretlersek ve birisi de doğru olursa hangisi kabul ediliyor?
Bir soruya birden fazla cevap işaretlenmişse o soru yanlış olarak kabul edilir.

Kendinizi zihinsel olarak zorlamayın
Çözüm Yayınları Rehberlik Uzmanı Murat Doğmuş, YGS’de elde edilen puanların LYS’leri yüzde 40 oranında etkileyeceğini belirterek, bu sınavın hafife alınmaması gerektiğini söyledi. Doğmuş, sınava ortalama 1.5 milyon adayın gireceğini belirterek, bu adayların üçte birinin eleneceğini, LYS’lere bir milyon adayın gireceğinin öngörüldüğünü söyledi. Doğmuş, öğrencilerin kendilerine yönelttikleri soruları sizler için derledi ve cevapladı:

YGS’de kaç net yaparsam barajı geçebilirim?
Yaklaşık olarak 16 neti olan adaylar 160 barajını geçebilecek. 25 net yapan adaylar da 180 barajını geçebilecek.

YGS’de herhangi bir puan türünden 180 puan alırsam haziran ayında yapılacak olan tüm LYS’lere girebilir miyim?
Evet. Herhangi bir puan türünden (YGS 1, 2, 3, 4, 5, 6) 180 puan alan adaylar haziran ayında yapılacak olan tüm LYS’lere girebilirler.

Fenin etkisi
YGS sadece bir baraj sınavı mı olacak?
Hayır. Açıköğretim fakültesinin kontenjansız bölümlerine, 2 yıllık meslek yüksekokullarına, meslek liselerinin 4 yıllık fakültelerine YGS puanları ile girilecek.

Ben EA öğrencisiyim. YGS’deki fen bilimleri testini çözemiyorum. Bu durum beni çok fazla etkiler mi?
Türkiye genelinde EA öğrencilerinin büyük bir bölümü fen bilimleri testini çözemiyor. Bu nedenle yarıştığınız adaylar da aynı durumda olduğundan çok fazla bir kaybınız olmaz. Ayrıca, LYS’deki TM puanlarının oluşumunda YGS fen bilimleri testinin ağırlığı yüzde 5’tir. Fakat, yine de çok fazla bilgi gerektirmeyen, gündelik bilgilerle yapılabilecek fen bilimleri soruları olacaktır. Bu sorulara bakmanız faydalı olacaktır.

Cumartesi dinlenin
MF bölümündeki öğrenciler YGS’de daha mı avantajlı olacak?
Sayısal bölümden mezun olan öğrenciler zaman kalırsa YGS’deki sosyal bilimler testini de çözebiliyor. TM öğrencileri fen bilimleri testini, sözel ve meslek lisesindeki öğrenciler ise matematik ve fen bilimleri testlerini çözmekte zorlanıyor. Böyle olunca sayısal öğrenciler kısmen avantajlı hale geliyorlar.

Ne zamana kadar ders çalışmayı sürdüreyim?
9 Nisan Cuma günü dahil ders çalışmaya devam edin. 10 Nisan Cumartesi günü dinlenin, kendinizi bu günde fiziksel ve zihinsel olarak zorlamayın.

Geriye kalan bu kısa sürede nasıl ders çalışmalıyım?
Tüm konular bu sürede tekrar edilemeyebilir. Nokta atışlar yaparak, kendinizi eksik hissettiğiniz konulara çalışın. Deneme sınavları çözün. Yanlış yaptığınız soruların konularını belirleyerek, o konuyla ilgili testlere ağırlık verin.

Öğretmenlik programı için izlenecek yol
- Öğretmenlik programlarına girişte hangi puanlar kullanılacak? Öğretmenlik programlarına girişte kullanılacak puan türü lise ve meslek lisesi çıkışlı adaylar için aynı mı olacak?
Genel ilke olarak her yükseköğretim programına girişte kullanılan bir puan türü vardır ve bu puan türü tüm adaylar için geçerlidir. Bu bağlamda, her öğretmenlik programı için tek bir puan türü bulunuyor. Hem lise çıkışlı adayların, hem de meslek lisesi çıkışlı adayların yerleştirilmesinde bu puan türü kullanılıyor.
Yabancı dil ağırlıklı puanla girilenler dışındaki öğretmenlik programları üç gruba ayrılabilir. Bu grupların her biri için şu yolları izlemek gerekiyor:
1. Yalnız öğretmen lisesi çıkışlı adaylara ek puan verilen öğretmenlik programları. Örneğin, biyoloji öğretmenliği, coğrafya öğretmenliği, sınıf öğretmenliği, matematik öğretmenliği, Türkçe öğretmenliği gibi programların tercih edilmesinde kullanılacak puan türleri, MF-TM ve TS puan türlerinde ilgili programlara karşılık gelenler olacak.
2. Hem öğretmen lisesi hem de meslek lisesi çıkışlı adaylara ek puan verilen öğretmenlik programları. Bu programlara örnek olarak da kimya öğretmenliği, işitme engelliler öğretmenliği gibi programlar sayılabilir. Bu gruptaki programlara girişte YGS puanları (YGS 1-2-3-4-5-6) kullanılacak.
3. Yalnız meslek lisesi çıkışlı adaylara ek puan verilen öğretmenlik programları. Bu programlara örnek olarak bilgisayar ve öğretim teknolojileri öğretmenliği, büro yönetimi öğretmenliği, giyim öğretmenliği, konaklama işletmeciliği öğretmenliği gibi programlar sayılabilir. Bu gruptaki programlara girişte de YGS puanları (YGS 1-2-3-4-5-6) kullanılacak.

Yurtdışında eğitim için ne yapmalı?
Uğur Dershanesi Rehberlik Müdür Yardımcısı Burak Kahraman ve Gülin Yavuz, öğrencilerin diğer sorularını da şöyle yanıtladı.

Yurtdışında öğrenim görmek istiyorum, ne yapmalıyım?
Yurtdışında ülkemizde olduğu gibi merkezi yerleştirme ile öğrenci alınmadığından, kuralların her üniversite için geçerli olduğunu söyleyemiyoruz. Bazı üniversiteler hiçbir koşul aramazken, bazıları Türkiye’de bir yükseköğretim programına yerleştirilme zorunluluğu getirebilmekte, ya da farklı koşullar gerekebilmektedir.
Bu yüzden girmeyi düşündüğünüz üniversitenin öğrenci işleri ile iletişime geçmeniz, daha iyi bilgi almanızı sağlayacaktır. Fakat genel olarak 180 barajını geçme şartının arandığını söyleyebiliriz.

YGS’de her altı puan türünden de 180 puanı geçemezsem nereleri tercih edebilirim?
140 puan barajını geçtiğiniz takdirde 2 yıllık programları tercih edebilme hakkınız doğar. Bunun dışında açık öğretim programlarından 4 yıllık ve 2 yıllık tercih yapabilirsiniz. 

Hangi durumlarda puan kesiliyor?
Yerleştirmede kullanılan puanlar hesaplanırken, bir önceki yıl bir yükseköğretim programına yerleştirilmiş (açık öğretimin kontenjansız bölümlerine yerleşenler hariç) olan adayların Ortaöğretim Başarı Puanları’nın yerleştirme puanlarına katkısı yani bu puana uygulanan katsayı yarısı ile çarpılıyor. 

Puanım 4 yıllık fakülteleri kazanacak kadar yüksek olsa dahi, ilk tercihlerimde 2 yıllık meslek yüksekokullarına yer verebilir miyim?
Tercihlerinizi istediğiniz şekilde oluşturabilirsiniz. İsterseniz tercihlerinizin tamamını 2 yıllık önlisans programlarından oluşturabilirsiniz. Ancak, tercih hakkınızı 2 yıllık önlisans programlarından kullanırken, öncelikle meslek lisesi mezunu öğrencilerin yerleşeceklerini ve onlardan sonra kalan boşluklara diğer lise türlerinden giren adayların puanlarına göre yerleştirme yapılacağını unutmayın.

Okul ortalaması nasıl hesaplanır?
Her yıl her okul için YGS, MF, TM ve TS puan türlerinin herbiri için aşağıdaki ÖSYS ortalamaları oluşturulur:
Adayların Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanları’nın Hesaplama Algoritması ve adayların Ağırlıklı Ortaöğretim Başarı Puanları (AOBP-YGS, AOBP-MF, AOBP-TM, AOBP-TS); adayların Ortaöğretim Başarı Puanları ile okullarının ÖSS istatistikleri kullanılarak hesaplanır.
Hesaplanan AOBP tüm puan türlerinde tüm bölümler için 0.15 katsayısı ile çarpılarak öğrencinin puanına eklenir. Öğrencinin alabileceği en yüksek puan 500 olduğuna göre, alabileceği en yüksek AOBP katkısı 75 puan, en düşük 15 puan olacaktır. AOBP katkısı maksimum yüzde 15, minimum yüzde 3 olacaktır.