SINAV ÖNCESİ SON HAFTA
Sınavdan ve başarısızlıktan korkmayın:
Başarısız olmaktan korkmayın. Unutmayın korku başarıyı azaltır. Sınava birkaç gün kala bütün çalışmalarınızı yersiz korkulara kapılarak zayi etmeyin. Bu sınav elbette sizin için çok önemli; ama sizden daha önemli değil. Geçmişin olumsuzluklarını bir kenara bırakın. Birkaç yıldır sürdürdüğünüz çalışmaların karşılığını bu sınavla alacaksınız. Kendinizde korkular uyandırırsanız, yeterince çalışmış olsanız bile başarısız olabilirsiniz. Çünkü korku esnasında birey bazı davranışlarını kontrol edemez. Kontrolsüz davranışlarda hata yapma oranı her zaman daha yüksektir. Kendinizden emin olun. Rahat bir tavır sergileyin. Bunu yapmanız biraz zor olabilir. Birkaç gün sonra sınav yokmuş düşüncesini zihninizde oluşturursanız stressiz günler geçirebilirsiniz. Zaten sınava yeterince çalışmışsanız bir problem yok demektir. Sınava girer, soruları çözer ve sizin için gerekli olan puanı alırsınız. Ama korkuya kapılırsanız bunları yapmanız zorlaşır. Kendi kendinizle savaşmayın, siz hayatı akışına bırakın sınav anında sadece sorularla savaşın. Sınava gerektiği kadar hazırlanmamışsanız sizin için hiç korkuya gerek yok. Üç gün boyunca aralıksız çalışsanız da bir sonuca varamazsınız.
Sınav salonunuzu daha önceden görün:
İnsanlar yabancı olmadıkları ortamlarda kendilerini daha rahat hisseder. Yabancı oldukları ortamlarda ise tedirgin ve kaygılı olurlar. Bu ortamlarda bireylerin davranışları normal değildir. Sınavda bulunduğunuz ortama yabancılık çekmemek için sınav salonunu mutlaka önceden görün. Sınav salonunda özellikle sınav olacağınız sıraya oturarak salonun havasını teneffüs edin. Salona şöyle bir göz atın. Sıranızda oturarak gözlerinizi kapayın ve sınav anını düşünün. Bütün sorulara şöyle bir baktığınızı hissedin. Kendinize tamamen sınavdaymış havası verin. Birkaç derin nefes alın. ?uan sorularla karşı karşıyasınız, sizlerde büyük bir rahatlıkla soruları bir bir çözüyorsunuz. İçinizden ?sorular ne kadar da kolaymış? sözlerini duyun. Sonra gözlerinizi yavaşça açın. Artık sınavdan korkmanıza gerek yok. Gördüğünüz gibi sorular çok kolay. Siz sadece birkaç gün sonra gireceğiniz sınavda çok başarılı olacağınızı hayal edin. Bu uygulama sizin kendinize olan güveninizi artırır. Sınav günü salonda kendinizi çok rahat hisseder ve soruları büyük bir rahatlık içinde heyecana kapılmadan çözersiniz.
SINAV ÖNCESİ SON GÜN
Sınav Çantanız Hazır mı?
Sınav sabahı heyecanlanmamak için kendinize bir sınav çantası hazırlayın. Sınav çantasının içerisine iki adet kurşun kalem, yumuşak bir silgi ve sınavda size lazım olacak gerekli belgeleri koyun. Sınavda kullanacağınız malzemelerin bir arada bulunması size büyük bir kolaylık sağlar. Diğer türlü sınav sabahı; kalemim nerdeydi? Sınav evraklarımı bulamıyorum? Eyvah! Silgi almayı unuttum. Gibi durumlarla karşılaşırsınız. Sınav çantanızı iyi muhafaza ediniz. Özellikle evde küçük bir kardeşiniz var ise daha dikkatli olmanızda fayda var. Çünkü çocukların en çok hoşuna giden oyunlar arasında; önemli evrakları yırtma, çantaları kurcalama, içindeki malzemeleri bulunamayacak yerlere saklama, belgelerin üzerine su dökme gibi oyunlar yer alır.
Farklı ?eyler Denemeyin:
Sınavda yüksek başarı elde etmek için bir gün önce çok erken kalkıp, akşamda çok erken veya geç yatmayı denemeyin. Daha önceki günlerdeki uyku düzeninizi bozmayın. Vücudun kendisine ait beden saati vardır. Beden saati, belirli bir şekilde yapılan davranışlara göre vücudu ayarlama esasına dayanır. Sizin de bildiğiniz gibi saatler her yıl belirli tarihlerde ileri veya geri alınır. Bu uygulama yapıldığında birkaç gün boyunca çoğu insan bu değişikliğe ayak uyduramaz. Yapması gerekenleri kolundaki saatine göre değil de daha önceden oluşturduğu beden saatine göre yapar. Onun için son gün beden saatinizle oynamayın. Daha önceki günlerde nasıl yaşantınızı sürdürüyorsanız öyle devam edin.
Sizi sınavda sıkıntıya sokacak ağır bedensel hareketlerden uzak durun. Sağlınıza dikkat edin. Heyecanınızı artıracak, sizi kaygıya götürecek konuşmalar yapmayın. O günü diğer günlerden farklı bir şekilde geçirmemeye dikkat edin. Kendinizi rahat hissedebileceğiniz ortamlarda sizi rahatlatacak arkadaşlarınızla beraber olun. Geriliminizi artıracak, korku ve gerilim filmlerini seyretmek yerine komedi filmlerini seyrederek rahatlayın.
SINAV ÖNCESİ SON GÜNLER
Sınavdan ve başarısızlıktan korkmayın:
Başarısız olmaktan korkmayın. Unutmayın korku başarıyı azaltır. Sınava birkaç gün kala bütün çalışmalarınızı yersiz korkulara kapılarak zayi etmeyin. Bu sınav elbette sizin için çok önemli; ama sizden daha önemli değil. Geçmişin olumsuzluklarını bir kenara bırakın. Birkaç yıldır sürdürdüğünüz çalışmaların karşılığını bu sınavla alacaksınız. Kendinizde korkular uyandırırsanız, yeterince çalışmış olsanız bile başarısız olabilirsiniz. Çünkü korku esnasında birey bazı davranışlarını kontrol edemez. Kontrolsüz davranışlarda hata yapma oranı her zaman daha yüksektir. Kendinizden emin olun. Rahat bir tavır sergileyin. Bunu yapmanız biraz zor olabilir. Birkaç gün sonra sınav yokmuş düşüncesini zihninizde oluşturursanız stressiz günler geçirebilirsiniz. Zaten sınava yeterince çalışmışsanız bir problem yok demektir. Sınava girer, soruları çözer ve sizin için gerekli olan puanı alırsınız. Ama korkuya kapılırsanız bunları yapmanız zorlaşır. Kendi kendinizle savaşmayın, siz hayatı akışına bırakın sınav anında sadece sorularla savaşın. Sınava gerektiği kadar hazırlanmamışsanız sizin için hiç korkuya gerek yok. Üç gün boyunca aralıksız çalışsanız da bir sonuca varamazsınız.
Sınav salonunuzu daha önceden görün:
İnsanlar yabancı olmadıkları ortamlarda kendilerini daha rahat hisseder. Yabancı oldukları ortamlarda ise tedirgin ve kaygılı olurlar. Bu ortamlarda bireylerin davranışları normal değildir. Sınavda bulunduğunuz ortama yabancılık çekmemek için sınav salonunu mutlaka önceden görün. Sınav salonunda özellikle sınav olacağınız sıraya oturarak salonun havasını teneffüs edin. Salona şöyle bir göz atın. Sıranızda oturarak gözlerinizi kapayın ve sınav anını düşünün. Bütün sorulara şöyle bir baktığınızı hissedin. Kendinize tamamen sınavdaymış havası verin. Birkaç derin nefes alın. ?uan sorularla karşı karşıyasınız, sizlerde büyük bir rahatlıkla soruları bir bir çözüyorsunuz. İçinizden ?sorular ne kadar da kolaymış? sözlerini duyun. Sonra gözlerinizi yavaşça açın. Artık sınavdan korkmanıza gerek yok. Gördüğünüz gibi sorular çok kolay. Siz sadece birkaç gün sonra gireceğiniz sınavda çok başarılı olacağınızı hayal edin. Bu uygulama sizin kendinize olan güveninizi artırır. Sınav günü salonda kendinizi çok rahat hisseder ve soruları büyük bir rahatlık içinde heyecana kapılmadan çözersiniz.
SINAV ÖNCESİ SON GÜN
Sınav Çantanız Hazır mı?
Sınav sabahı heyecanlanmamak için kendinize bir sınav çantası hazırlayın. Sınav çantasının içerisine iki adet kurşun kalem, yumuşak bir silgi ve sınavda size lazım olacak gerekli belgeleri koyun. Sınavda kullanacağınız malzemelerin bir arada bulunması size büyük bir kolaylık sağlar. Diğer türlü sınav sabahı; kalemim nerdeydi? Sınav evraklarımı bulamıyorum? Eyvah! Silgi almayı unuttum. Gibi durumlarla karşılaşırsınız. Sınav çantanızı iyi muhafaza ediniz. Özellikle evde küçük bir kardeşiniz var ise daha dikkatli olmanızda fayda var. Çünkü çocukların en çok hoşuna giden oyunlar arasında; önemli evrakları yırtma, çantaları kurcalama, içindeki malzemeleri bulunamayacak yerlere saklama, belgelerin üzerine su dökme gibi oyunlar yer alır.
Farklı ?eyler Denemeyin:
Sınavda yüksek başarı elde etmek için bir gün önce çok erken kalkıp, akşamda çok erken veya geç yatmayı denemeyin. Daha önceki günlerdeki uyku düzeninizi bozmayın. Vücudun kendisine ait beden saati vardır. Beden saati, belirli bir şekilde yapılan davranışlara göre vücudu ayarlama esasına dayanır. Sizin de bildiğiniz gibi saatler her yıl belirli tarihlerde ileri veya geri alınır. Bu uygulama yapıldığında birkaç gün boyunca çoğu insan bu değişikliğe ayak uyduramaz. Yapması gerekenleri kolundaki saatine göre değil de daha önceden oluşturduğu beden saatine göre yapar. Onun için son gün beden saatinizle oynamayın. Daha önceki günlerde nasıl yaşantınızı sürdürüyorsanız öyle devam edin.
Sizi sınavda sıkıntıya sokacak ağır bedensel hareketlerden uzak durun. Sağlınıza dikkat edin. Heyecanınızı artıracak, sizi kaygıya götürecek konuşmalar yapmayın. O günü diğer günlerden farklı bir şekilde geçirmemeye dikkat edin. Kendinizi rahat hissedebileceğiniz ortamlarda sizi rahatlatacak arkadaşlarınızla beraber olun. Geriliminizi artıracak, korku ve gerilim filmlerini seyretmek yerine komedi filmlerini seyrederek rahatlayın.
SINAV SABAHI
Güne güzel bir duş almakla başlayabilirsiniz. Bu sayede varsa bedensel yorgunluğunuzu atar, kendinizi zinde ve dinlenmiş hissedersiniz. Kahvaltı yapmayı ihmal etmeyin. Kahvaltınız glikoz ağırlıklı olsun. Sınavda acıkırım diye abartılı yemeyin. Fazla yemeniz hem uykunuzu getirebilir hem de sizi rahatsız edebilir.
En iyi hafıza ilacı sıkı bir kahvaltı.
Kuvvetli kahvaltının hafızayı güçlendirdiği saptandı. Kanada'daki Toronto Üniversitesi Tıp Fakültesi'nde yapılan araştırmalarda, yaşlılar ve öğrenciler denek olarak kullanıldı. Dr. Carol Greenwood hem yaşlılarda hem de öğrencilerde kahvaltının hafızayı güçlendirdiği sonucuna vardıklarını açıkladı.
Kendinizi rahat hissedeceğiniz bir kıyafetle sınava gidin. Sabahleyin evden çıkmadan önce aynanın karşısına geçip saçlarınızı güzelce tarayın. Kendinizi mutlu hissedeceğiniz bir havaya sokun. Son bir kez sınav çantasını kontrol edin. Sınav evrakları, kurşun kalem, silgi vb. malzemeler tamam mı? Her türlü ihtimale karşı yanınızda bir miktar para bulundurun. Özellikle sınava büyük şehirlerin birinde giriyorsanız ve sınav salonuna herhangi bir ulaşım aracına binerek gitmek zorundaysanız çeşitli sebeplerden ötürü sınava geç kalmamak için taksi kiralamak zorunda kalabilirsiniz. Sınav salonunda yarım saat önce olacak şekilde yola çıkın. Trafiği hesaba katmayı unutmayın.
?Uykusuz, zihin fonksiyonu yavaşlamış, düşük enerjili bir halde sınava girmek başarıyı düşürür. Öğrenci, uykusunu almış, dinlenmiş, bedensel ihtiyaçları gidermiş ve sağlıklı bir durumda sınava girmelidir. Çalışmaya zaman yetişmediği için sabahlamış ve kahvaltı bile yapmadan aç aç sınava giren kimsenin başarısı tehlikededir.?
Prof. Dr. Hasan Tan
SINAV ANI
Sınava Başlamadan Önce:
Bu kısmı okurken kendinizi sınavdaymış gibi hissedin. Günlerden Pazar ve saat 09.00. Birazdan aylardır hazırlandığınız sınava gireceksiniz. Sınav gözetmenleri sınav kitapçıklarını ve cevap formlarını dağıttı. Sizler onlar üzerine doldurmanız gereken bilgileri işaretliyorsunuz. Bir yandan da aylardır yaptığınız çalışmalar gözlerinizin önünden akıp gidiyor. Bu sınavla beraber çalışmalarınızın karşılığını göreceksiniz. Sınavın sizin için çok önemli; ama kesinlikle hayatınızdan ve sizden daha önemli değil. Sınav başlamak üzere. Geçmişi düşünüp ?ah keşke biraz daha çalışsaydım?, ?daha fazla soru çözseydim? veya geleceği düşünüp ?kahretsin sınavda başarısız olacağım?, ?istediğim bölümü kazanamayacağım? vb. düşünceleri zihninizden tamamen atın. Sınav esnasında bunların hiç birini hatırlamayın. Çünkü sınavınız başladı. Sınav öncesi için pişmanlık duymak, sınav sonrası için üzülmek size fayda sağlamayacağı gibi moral seviyenizin düşmesine, dikkatinizin dağılmasına yol açarak başarınızı olumsuz etkileyecektir. Onun için sınav anında sadece ve sadece soruları nasıl çözeceğinizi düşünün. Kendinizi okuduğunuz sorulara verin. Çözdüğünüz her bir sorunun sizi hedefinize bir adım daha yaklaştırdığını düşünün.
Kayseri SSK Hastanesi Üroloji Servisi ?efi Opr. Dr. Teyfik Haktanır'ın bir açıklaması;
3 saat süren ÖSS'ye, giren öğrencilerin kesintisiz sınav salonunda kalmak zorunda olmalarının psikolojik ve fizyolojik olarak tuvalet ihtiyacını ortaya çıkardığını, bu durumun bazı öğrenciler için sınavı kabus ortamına çevirdiğini kaydetti. Normal bir birey 4-5 saatlik periyotlarda tuvalete gitme ihtiyacı duyar. Ancak sınavlar, aşırı heyecanlanmalar ve korku gibi durumlarda beyin uyarılarak tuvalete gitme isteği artabilir. Üroloji problemi olmayan ÖSS adaylarının ?sınavda tuvalet ihtiyacım olur mu?? endişesiyle kendisini zorlaması baskı altında tutması sorun oluşturabilir. Alınacak en iyi önlem, sınav öncesi çok sınırlı içecek alınması, alkol, kolalı, kafein içeren sıvılardan uzak durun. Bol miktarda meyve suyu alın, acılı yiyecekler yemeyin ve sınav öncesi mutlaka tuvalete gidin.
Sınav Anı:
· Soruları çözmeye başlamadan önce heyecanınızı yatıştırmak için birkaç defa derin nefes alıp verin. Beyninizin ve hücrelerinizin en ücra köşelerine kadar aldığınız oksijeni hissetmeye çalışın. Bu şekilde hem rahatlarsınız hem de beynin yakıtı olan oksijeni sağlayarak bedeninizi daha etkili bir şekilde kullanabilirsiniz.
· Sınav esnasında kullanacağınız araç ve gereçlerinizi sıranın üzerine yerleştirin.
· Kimlik kontrolü sırasında zaman kaybetmemek için kimliğiniz, sınava giriş kartınız, bir adet fotoğrafınız sıranın üzerinde olsun.
· Sınavda kullanacağınız kalemlerin yazıp yazmadığını, yeterince kalem ucunuzun olup olmadığını bir kez daha kontrol edin.
· Oturduğunuz sıraya alışmaya çalışın. Bu sıranın sizin fiziki yapınıza uygun olup olmadığına aldırış etmeyin. Belki de o sıra sizi hayallerinize kavuşturacak.
· Sınav salonunda ve çevresinde, sınava gelirken yolda karşılaştığınız olumsuzlukları bir kenara bırakın. Kendinizi sınava vermeye çalışın.
· Her şeyden önce sakin ve soğukkanlı olun. Unutmayın siz bu sınava çok iyi hazırlandınız. Telaşlanmak size puan kaybettirir.
Sınav Kitapçığını İnceleme:
· Sınav kitapçığınızın sayfa kontrolünü yapın. Eksik sayfalar veya hatalı baskılar olabilir.
· Her sınavda daha önceki sınavlara göre ufak tefek farklılıklar olabilir. Soru sayısı, soruların derslere göre dağılımı, beklenmedik konulardan soru gelmesi, cevap kağıdının farklı dizaynı gibi. Bu durumda telaşa kapılmayın, çünkü aynı farklılıklar diğer adaylar için de geçerli.
· Kitapçık türünü ilgili bölüme işaretleyin. Sınavda kopya çekilmesini önlemek için ÖSYM içindeki sorular aynı olacak şekilde 10 farklı sınav kitapçığı düzenler. Kitapçık türü sizlere verilen soru kitapçığının kapağında ve bütün sayfaların üst ve alt kısımlarında yazılıdır. Kitapçık türünü işaretlemezseniz sınavınız değerlendirmeye alınmaz.
· Soru kitapçığının ve cevap formunun ilgili bölümlerine sizden istenen bilgileri işaretleyiniz. Cevap formunun sizin adınıza düzenlenip düzenlenmediğini kontrol ediniz.
Sınavda Yüksek Başarı için:
· Soru kitapçığında yer alan soruların cevaplarını ilgili bölümü kodlayın. Sayısal sorularının cevaplarını cevap kâğıdının sayısal bölümüne, sözel sorularının cevaplarını cevap kağıdının sözel bölümüne işaretleyin.
· Önce bildiğiniz soruları çözerek sınava başlayın. Bu sizin heyecanınızı azaltırken kendinize olan güveni artırır.
· Her yanlış cevabın puan kaybına neden olacağını aklınızdan çıkarmayın. Onun için bilmediğiniz soruları rast gele işaretlemeyin.
· Çözemediğiniz sorular üzerinde fazla oyalanmayın. Soruları bir kez okumada cevaplamaya çalışın. Doğru seçeneği bulamadığınız durumlarda mantıklı düşünmeye çalışın, seçenekler üzerinde durarak kesin yanlış olduğunu bildiğiniz seçenekleri eleyin, kalanlar üzerinde düşünerek doğru cevaba daha kolay ulaşabilirsiniz.
· Eğer bir soruyu çözemediyseniz telaşlanmayın. Bir soruyu çözememeniz sınavı kaybettiğiniz anlamına gelmez. Vakit geçirmeden diğer sorulara geçin. ?ayet o soruyu birkaç okumada çözebilecekseniz diğer soruları çözdükten sonra zamanınız kalırsa o soruya tekrar dönün.
· Paragraf sorularında önce soru kökünü sonra paragrafı okuyun. Bu paragrafı daha iyi anlamanızı sağlayarak sizi paragrafı birkaç defa okumaktan kurtarır. Böylece zaman kazanmış olursunuz.
· Unutmayın herkes hata yapabilir. Çözemediğiniz soruları düşünerek moralinizi bozmayın.
· Art arda 4 veya daha fazla aynı seçeneği işaretlediyseniz büyük bir ihtimalle bu sorulardan birini yanlış çözdünüz demektir. Bu sorulara bir kez daha bakın. Doğru çözdüğünüzden eminseniz bunlardan biri mutlaka yanlıştır diye cevaplarınızı değiştirmeyin. Sınavlarda doğru seçenekler genellikle eşit dağıtılır. Ancak doğru şıklar belirli bir sıra takip etmez.
· Sınavda, daha önceden deneme sınavlarında izlediğiniz yöntemin dışında farklı bir tarz denemeyin. Alıştığınız tarzla soruları çözün.
Cevapları İşaretleme Sistemi:
· Cevaplarınızı size en uygun şekilde kodlayınız. Daha önce uyguladığınız modeli sınav anında değiştirmeyin. Örneğin kodlama işlemini sayfa sayfa, üçerli beşerli veya her bir soruyu çözdükten sonra işaretleme şeklinde yapıyorsanız sınav anında da aynısı uygulayın.
· Soruları çözme biçiminize göre belirli bir şekilde gruplayabilirsiniz.
o Kesinlikle doğru: +
o Bir defa daha okursam yapabilirim: ?
o Emin değilim: !
o Kesinlikle yapamam: x
· Bu şekilde bir düzenleme yaparsanız bütün sorulara baktıktan sonra şayet süreniz artarsa öncelikle bir defa daha okuduğunuzda yapabileceğiniz soruları, daha sonra da emin olmadığınız soruları çözmeye çalışarak başarınızı artırabilirsiniz.
· Cevaplarınızı sizden istenen şekilde işaretleyin. İşaretleme kutucuğunu taşırmadan, hafifçe koyu olabilecek şekilde kodlayın.
Soruları Çözerken:
· Soruyu anlamak aslında çözümün yarısıdır. Onun için soruyu gereğinden fazla hızlı okumaya çalışmayın. Soruyu doğru çözmenin yolunun soruyu doğru anlamaktan geçtiğini unutmayın.
?Bana bir soru sorulsa ve bir saat süre tanınsa, sürenin 45 dakikasını soruyu okumaya ve anlamaya, 10 dakikasını çözüm yolu geliştirmeye kalan süreyi de soruyu çözmeye ayırırım.?
Albert Einstein
· Sayısal bölüm sorularını işlem yaparak, sözel bölüm sorularında özellikle paragraf sorularında önemli gördüğünüz yerlerin altını çizerek çözmeye çalışın.
· Bazı sorularda sizi yanıltmak için gereksiz bir çok kelime ve cümle bulunabilir.
· Uzun soruları ön yargıya kapılmadan çözmeye çalışın. Uzun sorularda cevap sorunun içerisindedir.
· Soru köklerinde ve cevap seçeneklerinde bulunan; hiçbiri, yalnızca, gibi, ulaşılamaz, çıkartılamaz, değildir, en doğrusu hangisidir vb. ifadelere dikkat edin. Altı çizili kelimelere dikkatinizi yoğunlaştırın.
· Soruları kendi fikirleriniz doğrultusunda değil soru kökünde ve soru metninde yer alan ifadelere göre çözün.
· Bazı sorularda doğru cevaba yanlış seçenekleri eleyerek ulaşabilirsiniz.
· Bütün seçenekleri okuduktan sonra cevabınızı işaretleyiniz.
· Bazı sorularda yanlış cevap, doğru seçenektir. Bu tip sorularda çok dikkatli olun.
· Kısa sorular kolay, uzun sorular zor düşüncesiyle sorulara yaklaşmayın.
· Cevaplandırma işleminiz bittikten sonra işaretleme esnasında kaydırma yapmış olma ihtimaline karşı işaretleme yaptığınız cevaplarınızı bir kez daha kontrol edin.
Zamanı Kullanma:
· Yanınızda mutlaka bir saat bulundurun fakat sürekli saate bakarak dikkatinizi dağıtmayın. Bölümler arası geçişlerde saate bakarak sürenizi en iyi şekilde kullanabilirsiniz.
· Zamanı iyi kullanmak pratik ve aktif olmakla sağlanır. Sorular üzerinde gereksiz oyalanmalar yapmazsanız süre yeterli gelecektir.
· Bir bölümden diğerine geçerken zaman kaybetmeden zihninizi ve bedeninizi dinlendirin. Sınav esnasında vücudu devamlı bir şekilde tutmanızdan dolayı boyun ve bel ağrıları görülebilir. Ağrılar dikkatinizi toplama güçlüğü oluşturur. Bölümler arasında bedeninizi dinlendirmek için kafanızı ve vücudunuzu sağa-sola, öne-arkaya diğer adayları rahatsız etmeden hareket ettirebilirsiniz. Ayrıca birkaç defa derin nefes alıp vererek hem rahatlar hem de dikkatinizi toplama gücünüzü artırabilirsiniz.