Yetersiz İlişkilerin Sebepleri

1 İstenmeyen Öğrenci Davranışlarının Genel Sebepleri

Öğretmen davranışları, okul çevresi, ev ortamı ve öğrenci kişiliği, istenmeyen öğrenci davranışlarının oluşması veya engellenmesinde etkileşimde bulunur.

Öğretmenliğe yeni başlayanlar ve yeni bir sınıfa giren tecrübeli öğretmenler için okulun ilk birkaç haftasında kötü bir başlangıç yapmak, istenmeyen öğretmen öğrenci ilişkilerinin gelişmesine sebep olur.

Öğrencilerin kural ve prosedürlere uyması ve görevlerini tamamlamadaki başarısızlıkları istenmeyen ilişkilerin gelişmesine ve nihayetinde öğrencilerin daha az öğrenmelerine yol açar.

2 Olumlu Öğretmen ? Öğrenci İlişkileri Oluşturma

1. Öğretmen Davranış Sınıf Öğrenmesini Etkiler

Öğretmenin hem kişiliği hem de davranışı öğrencilerin davranışını etkiler. Bu yüzden, öğretmenler davranışlarıyla sınıfta öğrenmeye elverişli bir hava oluşturmaya çalışmalıdır. Öğrenmeye elverişli bir sınıf ortamı birçok öğrenci davranış problemlerini ortadan kaldırır.

Öğrenci davranışları üzerinde olumlu etkisi olan bazı belirgin öğretmen davranışları:

·         Öğrencilere saygı duyun. Bazı öğrenciler kendilerine olan güvensizliklerinden uygun olmayan davranışlarda bulunurlar veya başarısız olurlar. Öğrencinin öğretmeninin kendisine değer verdiğini görmesi, olumlu davranışları göstermesine neden olur.

·         Derste rahatça soru sorulmasına izin verin.

·         Öğretmenin sözel davranışlarının öğrenci davranışı üzerinde önemli bir etkisi vardır. Öğretmenin sözlü davranışı, öğrenen dayalı olarak sınıflandırılabilir.

·         Öğrencilerin söylediklerini veya sorularını kabul etme/açıklama.

·         Problem çözücü açıklama veya sorular. Bu tür tepkiler tedirgin etmeyen bir öğretmen rolunü yansıtır.

2. Sınıf Davranış Standartları Oluşturun.

Öğrenciler, bireysel veya grupla çalışırken kendilerinden ne beklendiğini açıkça anlamalıdırlar.

Sınıf ve/veya lâboratuvar için önerilen bazı uygulamalar:

·         Davranış standartları geliştirin ve bunları kullanarak iletişim kurun.

·         Davranış standartlarının nasıl algılandığını değerlendirin.

·         Davranış standartlarının etkinliğini değerlendirin.

3. Motive Edici Faaliyetler ve ?artlar Sağlayın.

Birçok başarılı, tecrübeli öğretmen, öğrencilerin (özellikle de yetişkin olanların hayattaki amaçlarını gerçekleştirmek için motive edilmesi gerektiği bilinmelidir. Öğrencileri motive eden unsurlardan biri öğretmenin öğrenme konusuna karşı tutumudur. Kendini öğretmeye adama, sabır ve öğrencilerle samimi olarak ilgilenme, etkili öğretmen niteliklerinden bazılarıdır. Bu nitelikler hakkında daha geniş bilgi için şekil 7'yi inceleyin.

?ekil 7, iyi bir öğretmen olabilmek için gerekli olan üç önemli yeterliği açıklar. Bunlar : ?Parçası olma?, ?Hakim olma imajı? ve ?Öğrenci merkezli olma?dır.

Diğer bazı öneriler:

·         Öğrencinin yaptığı işe ilgi gösterin; gerektiğinde de bizzat yardımcı olun.

·         Açık olun.

·         Acele etmeyin, konuları öğrenci seviyesine uygun bir hızda sunun.

·         Değişik yöntem ve materyaller kullanın.

·         Öğrenciler hedefleri ve bunların önemini açıklayın.

·         Öğrencilerin tartışma, ödev ve grup çalışmaları ve planlaması yoluyla öğrenme sürecine katılmalarını sağlayın.

·         Öğrencilere amaçları tanımlayacak ve geliştirecek sorumluluk verin ve yardım edin.

·         Geri bildirimi teşvik edin.

·         Öğrencileri nasıl değerlendirecekleri konusunda bilgilendirin; not verme öğretmenler için güçlü bir motive etme aracıdır.

3 Öğrencinin yanlış davranmasını engellemede yardımcı olacak bazı ek öneriler.

1. Öğrencilerinizle dostluk kurun.

·         Öğrencilerin onların yararına çalıştığınızı bilmelerini sağlayın.

·         Her öğrencinin kişisel problemleri ve endişeleriyle ilgilenin.

·         Bütün öğrencilere eşit ve saygılı davranın.

2. Sınıfın moral düzeyini ve bağlılığını artırın

·         Bütün sınıfı içeren faaliyetler organize edin, alan gezisi gibi.

·         Grup olarak karar almaya ve grup içinde sorumluluk almalarına fırsat verin.

·         Her öğrenciye beklentilerinizi açıkça belirtin.

3. Öğrencilerle ilişkilerde ve değişik durumlarda tutarlı ve tavır sergileyin.

4. Yanlış bir davranışı kişiselleştirmeyin.

·         Yanlış yapan öğrencilerin, kendisinden değil davranışlarından hoşlanmadığınızı anlamasını sağlayın.

5. Öğrencilerle etkili iletişim kurun.

·         Etkili konuşun.

·         Öğrencilere kendilerini ifade etme fırsatı tanıyın.

6. Yanlış davranışın nedenini belirleyin. 

7. Kurallar, belirli bazı şartlar altında öğrenci davranışlarını değiştirebilir.

·         Öğrencilerin kuralları bilmesini sağlayın.

·         Öğrencilere kuralları geliştirme imkan tanıyın (sahip olma duygusu geliştirir.)

·         Sadece etkili bir öğretim için gerekli kuralları geliştirin.

Kısa, farklı kapsamlı bir kural :

Hiç kimse beni öğrenmek isteyen birine bir şey öğretmekten alıkoyamaz. Hiç kimse öğrenmek isteyen birini öğrenmekten alıkoyamaz.

8. Okul ortamını değiştirin

·         Sınıf atölye veya lâboratuvarı öğretime en uygun şekilde düzenleyin.

·         Temiz, çekici bir ortam, güvenlik ve disiplin duygusu verir.

Özetle davranış problemlerini ele almada temel ilke, objektif ve tutarlı olmak ve kişisel olmamaktır.

?ekil 7 :İyi Bir Öğretmenin Sahip Olması Gereken Üç Önemli Yeterlilik

1. Parçası (içinde) olma:

·         Çevreyle uyumludur.

·         Öğrenci hareket ve tepkilerini tahmin eder.

·         Sınıfın gittiği yönünün ve düzeyinin bilicindedir.

2. Sorumlu olma imajı:

·         Sınıf faaliyetlerinin zamanını ve yönünü yönlendirir.

·         Yeterli düzeyde kontrol ve organizasyona sahiptir.

·         Öğretmeyi sever, kendinden emindir.

3. Öğrenci Merkezli olma:

·         Ders, öğrencilerin mevcut ve gelecekteki ihtiyaçlarına göre şekillendirilir.

·         Öğrenme faaliyetlerinde öğrenci sorumluluğunu yaratır.

·         Terbiye, sevgi ve öğrenme atmosferi yaratır.

Kaynak: Her Yönüyle Öğretmen Olabilme / MEB Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığı / Dr.Halil İbrahim Yalın, Dr.Lowell Hedges, Dr. Servet Özdemir.