1. Değerlendirme Nedir?

Sözlük değerlendirmenin anlamını anlamamızda yardımcı olmak için bize birçok kelime ve deyim verecektir: değer biçme, tahmin etme, ölçme, oranlarına değerlendirme, değer, önemini belirleme gibi.

Seçtiğimiz kelime veya tanım ne olursa olsun, bir şeyi değerlendirmek için bilgiye ihtiyaç vardır. İstediğimizin bilgi türü de kullanacağımız değerlendirme tekniklerini belirler.

Sınıf öğretmeni olarak bu bilgiyi ölçme sonuçlarını en azından iki önemli amaç için kullanacağınızı umuyoruz. İlk olarak, öğrencilerin ulaştığı bilgi ve beceri düzeyini belirlemek, ikinci olarak da öğrencilerin bu bilgi ve becerilere nasıl ulaştıklarını veya eğer ulaşamamışlarsa bunun nedenlerini tespit etmek.

2. Öğrenci Öğrenmesini Neden Değerlendiririz?

Değerlendirme, eğitim sisteminin başarısı ve kaynak tahsisi konusunda kararlar verilmesinde bir araç vazifesi görür. Değerlendirme, öğrenmeyi teşvik eder ve öğretimin iyileştirmesine yönelik bilgiler sağlar.

a) Öğrenenler İçin Önemi

Öğrenme ve beceri geliştirmeyi teşvik eder.

Öğrencilerde öğrenme arzusu uyandırır ve bireysel öğrenci gelişmesinin ölçüsünü belirler.

b) Öğretmenler İçin Önemi

Öğretmenlere öğretmenlerinin güçlü ve zayıf yanlarını belirlemeleri için bilgi sağlar.

Öğrenciler hakkında bilgi verir. Hangi öğrenciler istenilen bilgi ve becerilere sahiptir? Öğrencilerin öğrenmede güçlük çektikleri bilgi ve beceriler nelerdir?

c) İdareciler İçin Önemi

Karar vermede hayati önem taşıyan bilgiler verir.

Kaynak tahsisi, fiziki kapasite, personel gelişimi ve araç gereçlere yönelik bilgi verir.

d) İşverenler İçin Önemi

İşverenler öğrencilerin başarılı olması gereken standartlarını oluşturulmasına yardımcı olur.

Performans değerlendirmelerini sonuçları işverenlere öğrencilerin istedikleri becerilere sahip olduğunu gösterir.

3. Neler Değerlendirilmelidir?

Öğrenciler aşağıdaki üç öğrenme alanında değerlendirilmelidir.

            * Zihinsel davranışlar

            * Psikomotor davranışlar

            * Duyuşsal davranışlar.

Üç Öğrenme Alanındaki Öğrenci Davranışlarını Nasıl Değerlendirebilirim?

1. Zihinsel Öğrenmelerin Değerlendirilmesi

Zihinsel öğrenmeler, prensipler, kavramlar ve problem çözmek için gerekli olan genellemeler gibi belirgin bilgi birikimi gerekli en performanslar içerir.

Zihinsel alandaki öğrenmelerin değerlendirmesine yönelik test sorularının geliştirilmesi şu beş basit aşamanın kullanımını içerir.

A)      Ölçülecek öğrenme hedeflerini belirleyin ve bu hedefleri bir kağıda veya planlama formuna listeleyin.

B)      Gerekirse, ölçme aracından kapsanacak belirli içeriği belirlemek için ilgili ders planlarını veya öğrenme paketlerini inceleyin.

C)     Kaç tane sorunun hazırlanacağım belirleyin. Bir sınav için hazırlanacak soru sayısı, sınava tabi tutulacak öğrenme hedeflerinin miktarı, zorluğu ve önemine göre belirlenir.

D)     Sınav soru türlerini seçin: doğru ? yanlış çoktan seçmeli eşleştirme, kısa cevaplı veya yazılı (esasay). Sınav soruları öğrenme hedeflerine dayalı hazırlandığından, hedeflerinde kullanılan davranış ifadelerinin incelenmesi ulaşılması gereken bilgi seviyesinin ne olduğunu ortaya koyar. Bu ayrıca, kullanışlı bir soru formatını geliştirmenize yardımcı olur. ?ekil 5, uygun sınav türünün seçilmesinde yardımcı olacaktır.

E)      Öğrencilerin soruları cevaplama süresi, cevapları incelemek puanlamak ve not vermek için gerekli zaman miktarı, ölçme ortamı ve doğru cevabı tahmin etme ihtimali gibi faktörler dikkate alınmalıdır. En iyi sınav-soru formatına karar verdikten sonra istenilen davranışları ölçebilecek nitelikli soruların yazılması aşaması gelir. ?ekil 6 farklı test maddelerinin geliştirilmesine yönelik değişik öneriler içermektedir.

2. Psikomotor Alandaki Öğrenmelerin Değerlendirmesi

Bir çok mesleki beceri, belirli fiziksel faaliyetleri yapabilme anlamına gelen psikomotor davranışları içerir. Psikomotor davranışlar, nesnelerin, araç ? gereçlerinin kullanımını içerir.

Zihinsel yetenekleri ölçen sınavların aksine, beceriye dayalı sınavlar, öğrencinin bir şey yapabilme yeteneğini ölçerler. Örneğin, öğrencinin bir işi yapma yeteneği, davranışı gözlenerek değerlendirirler. Sınavda öğrenciden bir iş veya işlemi yapması istenir ve yapılan iş veya işlem önceden belirlenmiş bazı standartlara göre değerlendirilir.

Performansa dayalı testlerin çoğu, derecelendirme ölçeği veya kontrol listesinden oluşur.

Performans testleri değişik formatlarda olabilir. Ancak, performans testlerinin çoğu aşağıdaki bölümlerden oluşur.

* İş / işlem tanımı, sınavın uygulanacağı performans şartları, performans standartları, sınav yönergeleri, puanlama prosedürleri, kriterler kontrol listesi.

3. Duyuşsal Alandaki Öğrenmelerin Değerlendirilmesi?

Duygusal beceriler, bireyin işinde başarılı olması için gerekli tutum ve değerleri içerir. Bu tutum ve değerler bireyin görevinde başarılı olması için gerekli devamlılık, dakiklik, istek, canlılık ve iyimserlik gibi davranışlar içerir.

Duyuşsal alanda, diğer insanlara, farklı fikir veya olaylara yönelik duygu, tutum veya duyarlılık göstermek için gerekli olan performansı ölçeriz.

Genellikle öğrencinin duyuşsal davranışını (Örneğin, diğerleriyle çalışmaktan hoşlanıp hoşlanmadığını) doğrudan gözleyemeyiz. Duyuşsal alan hedefleri için test maddeleri genellikle ya öğrencinin tercihlerini belirtmesini gerektirir ya da öğrenci, öğrencinin davranışlarını gözler ve bu gözlem dayalı olarak öğrencinin tavır ve tutumları hakkında yargıda bulunur. Örneğin üç ayrı durumda kendi isteğiyle arkadaşlarına yardım etmişse, öğretici bundan öğrencinin başkalarına yardım etmeden hoşlandığı sonucunu çıkarır. Bu belirtilen veya gözlenen davranışlardan, tutumlar hakkında yargıda bulunabilir.

Kaynak: Her Yönüyle Öğretmen Olabilme / MEB Hizmetiçi Eğitim Dairesi Başkanlığı / Dr.Halil İbrahim Yalın, Dr.Lowell Hedges, Dr. Servet Özdemir.