ÖSS'de ?az puan aldım' diye üzülmenize gerek yok. Çünkü az puanla iyi paralar kazanacağınız işler de var. İki yıllık at antrenörlüğü, at işletmeciliği, optisyenlik, su altı teknolojileri, diş-protez, iklimlendirme ve soğutma, biyomedikal cihaz teknolojisi gibi bölümleri bitirenlere her zaman ekmek var.
Mühendis, doktor, avukat, uluslararası ilişkiler uzmanı, öğretmen... Türkiye'deki her gencin hayalini bu meslekler süslüyor. Bir dershanenin yaptığı araştırmaya göre üniversite tercihlerinde ilk 3 sırayı yüzde 95 oranında bu meslekler alıyor. Gençlerin meslek seçimindeki kararını ise önemli oranda aile etkiliyor. Anne-babalar gerçekleştiremedikleri hayallerinin uygulamasını çocuklarından bekliyor. Oysa bir kişinin seçtiği veya gerçekleştirmek istediği meslek, sadece akademik yeteneğe bağlı değil. Bireyin fiziksel özellikleri, ilgi alanları, kişilik özellikleri, yetenekleri, gelecek planları, özel becerileri, sosyal etkinliklere katılımı, okul dışı yaşantısı, ailenin sosyo ekonomik ve kültürel durumu, değer yargıları gibi olgulara da bağlı. Ancak günümüzde mesleklerin cazibesi, güncel ve popüler olmasından ziyade iş bulma ihtimali ve mesleğin geleceği bir gencin en fazla dikkat etmesi gereken özelliklerin başında geliyor.
Öğrenci Seçme Sınavı'nın (ÖSS) stresi bitti; şimdi sıra tercihlerde. Gençler 23 Temmuz'dan itibaren geleceklerini belirleyecek bir mesleğe adım atacaklar. Tercih kılavuzunda çok sayıda seçenek var. Ankara Ticaret Odası'nın Türkiye İstatistik Kurumu verilerinden yararlanarak hazırladığı ?İş'te Yükseköğretim? başlıklı rapora göre her 100 yüksekokul mezunu gencin 36'sı atıl durumda. Bunların da yüzde 72'si işsiz ve iş aramaktan ümidini kesmiş gençlerden oluşuyor. Bu rapora göre 510 bin yüksekokul mezunu gençten 109 bini günlerini iş arayarak geçiriyor. 24 bin yüksekokul mezunu genç ise iş bulmaktan ümidini kestiği için iş aramıyor.
***
Bazı meslekler çok cazip
Gençlerin işsiz gezmesindeki etkenlerden biri de gözünü sürekli toplumsal cazibesi olan popüler mesleklere dikmesi. Oysa bazı meslekler var ki, mezun olduğunda hem dolgun bir maaş alabilir hem de yurtiçi ve yurtdışında önemli görevler alabilir. İşte bu mesleklerden bazıları şöyle: At antrenörlüğü, at işletmeciliği, optisyenlik, su altı teknolojileri, diş-protez, iklimlendirme ve soğutma, biyomedikal cihaz teknolojisi. 2 yıllık meslek yüksekokulu bünyesinde yer alan bu bölümleri bitirenler çok rahat iş bulabiliyor. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Adem Şenünver, 5 yıldır mezun veren atçılık işletmeciliği, nalbantlık, antrenörlük gibi bölümlerden bugüne kadar işsiz gezen birine rastlamadığını söyledi. Türkiye'de 10 bin yarış atı olduğuna dikkat çeken Prof. Dr. Adem Şenünver, ?Mezunlarımız Türkiye Jokey Kulübü'nün hara ve hipodromlarında çok rahat iş buluyor. 2 bin 500-3 bin YTL ücretle çalışıyorlar. Ayrıca eğittikleri atların performansına göre de ücret alıyorlar.? dedi. Prof. Şenünver, bölümlerinden 4 yıllık Veteriner Fakültesi'nin ilgili bölümlerine de dikey geçiş imkânı olduğunu hatırlatıyor. 25'er öğrencinin girdiği bölümlerden mezun olanlar ayrıca yurtdışında da görev yapıyor. Şenünver'in verdiği bilgiye göre Amerika, Avustralya, Dubai ve İngiltere'de çok sayıda at antrenörü görev yapıyor.
At antrenörlüğü gibi cazip mesleklerden sualtı teknolojileri bölümü mezunları da çok rahatlıkla iş bulabiliyor. İstanbul Üniversitesi Teknik Bilimler Meslek Yüksekokulu Müdürü Prof. Dr. Hüseyin Öztürk, verilen dalgıçlık eğitiminden sonra su altında vida sıkmaktan kaynak yapmaya kadar çok sayıda işin bu bölümü bitirenler tarafından yapıldığına dikkat çekerek, ?Su altında yapılan bütün işler bu bölümün ilgi sahasına giriyor. Boru döşenmesinden kaynak yapmaya kadar. Yurtiçi ve yurtdışından çok sayıda şirket daha mezun vermeden birçok öğrenciye talip oluyor.? dedi. Sualtı teknolojisi gibi bilgisayar teknolojisi ve programlama, çini işlemeciliği, endüstriyel elektronik, iklimlendirme ve soğutma, savunma ve güvenlik, biyomedikal cihaz teknolojisi cam seramik, endüstriyel otomasyon, otomotiv, radyo televizyon yayıncılığı, elektronik haberleşme, lastik-plastik teknolojisi gibi bölümlerin de cazibesini devam ettirdiğini kaydetti. Her yıl anket çalışması yaptıklarını ve mezunların yüzde 70'inin çok rahat iş bulduğunu, yüzde 20'sinin de 4 yıllık fakültelere geçiş yaptığını söyledi.
***
Mezuniyetten önce iş buluyorlar!
Görme bozukluklarının düzeltilmesi ve giderilmesi için dizayn edilmiş optik gereçleri tedarik eden ve hastaya uygulayan eğitim görmüş kişilerin yetiştirildiği optisyenlik programından optisyen olarak mezun olanlar da şanslı olanlardan. Gözlükçü açmak ve gözlükçülük yapmak isteyenlerin üniversitede optisyenlik eğitiminden geçmiş olma şartının yasalaştığı 2004 yılından beri pisayada optisyenler büyük rağbet görüyor. Ege Üniversitesi Atatürk Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu öğrenci işleri yetkilileri öğrencilerin mezun olmadan iş bulduklarını söylüyor. Kontenjanların çoğunlukla sağlık meslek lisesi mezunları tarafından doldurulduğunu ifade eden yetkililer, kontenjan açığı kaldığında normal lise mezunlarından da bu bölümü tercih ettiğini belirtiyor.
Zirve Dergisi Rehberlik Uzmanı Hakan Baykal, halk arasında ismi popüler olmayan ancak mezunlarının rahat iş bulduğu çok sayıda bölüm olduğunu belirterek ?Bunlar iki yıllık bölümler olduğu gibi mekatronik mühendisliği, enerji sistemleri mühendisliği, yönetim bilişim sistemleri, biyomedikal mühendisliği, uluslararası lojistik ve taşımacılık gibi 4 yıllık bölümler de olabiliyor. Adayların ve ailelerin dikkat edeceği çok şey var. Ancak ?Mezun olunca işsiz ve mutsuz biri mi olmak isterler yoksa dolgun bir maaşla iyi bir gelecek mi?? diyor.
Gençleri en kritik dönemlerinde meslek seçimi bekliyor. Hayatın büyük bölümünün işyerinde geçtiği dikkate alındığında işyerinde mutlu olmak hayatın da mutlu geçmesi anlamına geldiğini belirten uzmanlar gençleri ve aileleri meslek seçerken dikkatli olmaya davet ediyor.