İlgiler, işe yaklaşmamızı etkiler. Her iş bazı etkinlikler içerir. İşte başarılı olabilmek etkinlikleri ne kadar iyi yapabildiğimizle doğru orantılıdır. Eğer seçtiğimiz meslekteki etkinlikler bizim ilgi alanımızla uyuşmuyorsa işi yapma isteğimiz olmaz. İş bize ağır bir yük gibi gelir. Sürekli yorgunluk hissederiz. İlgi alanı uyuyorsa iş hayatımızdan da zevk alabiliriz. Mutlu bir çalışma hayatı için ilgi, beceri ve kendi kişilik özelliklerimize uygun mesleği bulmamız lazım. İlgi alanımızı keşfedip, hangi mesleğin bize uygun olduğuna karar vermeliyiz.

REKTÖRLERDEN TERCİH TÜYOLARI

Bizzat üniversiteye giderek bilgi alın

Prof. Dr. Yunus Söylet (YÖK üyesi ve İstanbul Üniversitesi Rektörü)
Bu süreçte doğru karar verebilmek için tercih listelerine yazmayı planladıkları üniversiteleri mümkünse bizzat görmeleri ve kendilerine sunacakları imkanlar hakkında araştırma yapmalarını öneriyoruz.
Adaylar, seçtikleri mesleğe kendilerini en iyi hazırlayacak üniversiteyi bulmaya çalışmalıdır. Üniversite eğitimi, gençlerimizin mesleklerine adım atmalarını sağlayan en önemli kurumlardan biridir. Ayrıca genel kültür kazandırmakta da etkili olmakta ve bir aidiyet duygusu kazandırarak kimliklerinin de bir parçası haline gelmektedir. Tüm bunlar üniversite eğitiminin sadece bir ders programı ve öğretmenlerden oluşmadığını gösterir. Bu nedenle üniversitelerin tarihi geçmişi, taşıdığı misyon, bilimsel yayınları ve başarıları, mezunlarının elde ettiği başarılar, sağladığı sosyal imkanlar gibi pek çok konu da önem taşır. Tercihin olmazsa olmazı araştırma yapmaktır. Üniversitenin de zaten öncelikle araştırma demek olduğunun altını çizmek isterim. Gençlerimiz tercih listelerini oluştururken yapacakları araştırmayla üniversiteli olmaya ilk adımlarını da atmış oluyorlar aslında. Araştırma yaparken de yazılı kaynaklara başvurmanın yanı sıra bizzat üniversitelere giderek bilgi almanın da büyük bir önemi olduğunu unutmamak gerekiyor.

Uzaktan eğitimi de dikkate alın

Meslek ve üniversite insan hayatının en önemli seçimlerinden birisidir. Bu seçimi yaparken dikkatli olmalarını ve en doğru tercihi yapmak için gerekli araştırmayı yapmalarını öneririm. Ayrıca son yıllarda uzaktan eğitim faaliyetleri büyük bir aşama kaydetti. Birçok üniversite artık eğitim programlarını internet üzerinden de öğrencilere ulaştırıyor. Uzaktan eğitim aracılığıyla verilen bölümlerin sayısı ve kontenjanı her geçen yıl büyük bir oranda artıyor. İstanbul Üniversitesi de uzaktan eğitim alanına çok iddialı bir giriş yaptı. Bu alanda üniversitemizin en büyük farkı; derslerin, öğrenci ve öğretim üyelerinin internet üzerinden bire-bir iletişim kurarak verilmesi. Bu, ders esnasında öğrencilerin akıllarına takılan soruyu hemen hocalarına sorabilmesine ve cevap alabilmesine de imkan tanıyor. Üniversite eğitimini örgün eğitim sistemiyle alma imkanı olmayan gençlerimizin bu olanakları da araştırmasının yararlı olacağına inanıyoruz.

UZMANDAN ÖNERİLER

Turgay Polat (Uğur Dershaneleri Genel Müdür Yardımcısı)
Tercih listesi oluşturulurken puandan ziyade, Türkiye’deki başarı sıranızı göz önünde tutmalısınız. Bir önceki yıldaki başarı sıraları size bu konuda yardımcı olabilir. Her yıl sistem ya da sayılar değişse de başarı sıraları bize en sağlıklı göstergeyi sağlar. Bu doğrultuda kesin tahmin yürütmek veya bire bir kıyaslamak söz konusu değil.
Yükseköğretim Programları ve Tercihler Kılavuzu’nda Tablo 6’ da yer alan, mezuniyet alanına göre girilebilecek lisans programlarının kontrolünün yapılması gerekir. Alan dışı tercihlerde AOBP’niz 0,12 katsayısı ile çarpılacak (Tablo 6’da öğrencinin kendi alanında yer almayan tüm bölümler alan dışıdır.)
Alternatifli bir tercih listesi oluşturun. Tek bir üniversite ya da bölüm üzerine odaklanmayın.
Bir bölüme takılıp kalmayın. İstediğiniz bölüm ile ortak özelliklere sahip, başka bölümlerin de olup olmadığını araştırıp, geçişli bölümleri göz önünde bulundurarak tercih listenizde alternatif yaratın.
Puanlar her yıl farklılık göstermektedir bu nedenle bir önceki yıl, sizin bu sene sahip olduğunuz puanla öğrenci alan bir bölümün başarı sırası, sizin başarı sıranızdan farklı olabilir. Alternatifli olarak oluşturduğunuz listedeki bölümlerin başarı sırasını kendinizinki ile karşılaştırmak doğru tercih yapmanız noktasında en sağlıklı bilgiyi verecektir.
Alternatifli olarak oluşturduğunuz tercih listesinden, önceliklerinizi göz önünde bulundurarak ve uzman yardımı alarak, eleme yöntemiyle listenizi son haline getirin.
Tercihlerinizi yaparken ilk altı tercihinizin kendi başarı sıranızdan yukarıda ve en çok istediğiniz üniversite ve bölümler olmasına dikkat etmelisiniz.

MESLEKLERİ TANIYALIM

Hem kamuda, hem de özelde iş

Endüstri Mühendisliği
Ürün veya hizmet üreten kuruluşların verimliliğini yükseltmek amacıyla insan, makine ve malzemenin etkili bir şekilde kullanılması için yöntem ve tekniklerin geliştirilmesi ve uygulanması ile ilgili konularda eğitim veriliyor. Bu programa girmek isteyenlerin analitik düşünme yeteneğine sahip ve yaratıcı olmaları, mühendisliğe ve sosyal bilimlere ilgi duymaları gerekir. Mezunlar kamu ve özel sektöre ait fabrikalarda, finans sektöründe ve bankalarda iş bulabiliyor.

Sayısal düşünme yeteneğine sahip olanlar için

İşletme
Kamu ya da özel sektör kuruluşlarında, üretimin daha verimli bir biçimde yapılabilmesi için planlama, yönetme ve denetleme konularında eğitim almış yöneticiler yetiştiriliyor. Ürün kalitesi ve üretimin arttırılması, ürünlerin satış planının yapılması, kuruma parasal kaynak sağlamak, en uygun kişileri işe almak işletmecinin görevleri arasındadır. Bu programda okumak isteyenlerin genel akademik yeteneğe ve sayısal düşünme yeteneğine sahip olmaları, matematik, sosyoloji ve psikolojiye ilgili olmaları gerekiyor. Ayrıca görevi gereği insanlarla iletişim halinde olan, sabırlı, anlayışlı, sözel ifade gücüne sahip, insanlarla iletişimden hoşlanan kimseler için ideal bir meslek.

ÖĞRENCİDEN

Fırsatlar kadar rakipler de çok

Gökhan Bestel (Boğaziçi Üniversitesi Endüstri Mühendisliği 3. sınıf öğrencisi)
Lise hayatım boyunca edindiğim izlenim Endüstri Mühendisliği’nin diğer mühendislik bölümleri kadar ‘mühendislik’ içermediğiydi, nispeten İşletme Bölümü’ne de yakındı. İleride büyük bir şirkette yöneticilik yapma ve mümkünse kendi işimi kurma hayallerime paralel olarak çok ağır teknik-mühendislik bilgiler içeren bir bölümün bana uygun olmayacağını düşündüm. Tabii bu arada ağır mühendislik ya da fizik içermemesinin (en azından Boğaziçi Üniversitesi özelinde konuşabilirim) kolay bir bölüm olduğu anlamına gelmediğinin de altını çizmek isterim. Ama gerek diğer bölümlerle olan bol miktardaki ortak dersleri gerek verdiği altyapı ile mezun olunduğunda birçok bölümden daha geniş bir iş yelpazesi sunduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Bununla birlikte işin daha teknik-bilimsel kısmında yer almak, böyle bir konuda uzmanlaşmak isteyen arkadaşlara diğer bölümlere yönelmelerini tavsiye ederim.
Üniversite markası tabii bu süreçte çok önemli. Bu yüzden üniversiteye giriş sınavına yüksek değer biçilmesi çok normal; fakat sadece üniversite kazanmak amacıyla kendini geliştirmemek, sosyal hayattan soyutlamak gibi davranışların getiriden çok götürüsü olacaktır. Artık hemen herkesin bir yabancı dili öyle ya da böyle konuşabildiğini göz önüne alırsak, ikinci bir yabancı dilin de ‘fark yaratmada’ etkili olabileceğini rahatlıkla söyleyebilirim. Son olarak verebileceğim tavsiye ‘puanının yettiği bölüme gir’ anlayışıyla hareket etmemeniz, daha önceden araştırdığınız, bilgi sahibi olduğunuz ve hayallerinize bir basamak olarak kullanabileceğiniz bir bölümü tercih etmenizdir. Umarım bu süreç herkesin istediği gibi sonuçlanır.

İş seçeneklerimiz fazla

Baran Tahsinoğlu (Üniversite Adayı)

İşletme

Bu mesleği tercih etmemde etkili olan önemli faktörlerden biri seçeneğinin fazla olmasıdır. Özel sektörde de, devlette de çalışılabilir. Devlette çalışabilmek için KPSS’ye girmek gerekiyor. İşletme mezunu olarak bu alanda çalışmak istiyorsanız eğer bu sınavdan oldukça yüksek puan almalısınız. Bu alanda yüzden fazla iş seçeneği bulunuyor. Bunun bir kısmı çok yüksek puan istemiyor ama iş kalitesi ve statüsü de bununla doğru orantılı oluyor. Devlet alanının kısıtlı olması ve gelir düzeyinin özele oranla az olması nedeniyle bu alanda çalışmak bana uzak kalıyor. KPSS’nin zorluğu ve tekrar ÖSS gibi bir sınava çalışma gerekliliği beni devletten özele itiyor. Özel sektöre girmek ve sürekliliği sağlamak göründüğü kadar kolay değil. Bunun için okurken kendimizi geliştirmemiz gerekiyor. Çeşitli eğitim programlarına katılıp sertifikalar almamız; İngilizceyi Türkçe kadar iyi kullanıp, ikinci bir dili daha öğrenmeye başlamamız gerekiyor.
Girişimcilik işletmeciyi sosyal olarak en iyi şekilde gösteren yerdir. İşletme Bölümü’nü seçmemde etkili olan bir kişi olmadı hiçbir zaman. Ben kendimi bu bölüme ait hissettim. İşletme Bölümü TM-1 puan türünden tercih edilmektedir. Bunun için tercih etmek isteyen arkadaşlara önerim : Ağırlıklı olarak TM-1 alan derslerine çalışınız. Bunun yanında çevrenizle olan iletişiminizi en yüksek seviyede tutmaya özen gösteriniz.

MERAK ETTİKLERİNİZ

MF-4 sıralamam 15 binde olsa, bininci sıradan tercih listeme bölüm yazmalı mıyım?
15 bininci olan bir aday, 10 bininci başarı sırasında tercihlerini yapabilir. 25 bine kadar aşağıya inmelidir.
Sayısal bölüm öğrencisiyim. Fakat YGS-6’dan tercih yapmak istiyorum puanım kırılır mı? Ayrıca iki yıllık lojistik ile ikinci öğretim biyoloji arasında kararsız kaldım. Bana bu konuda yardım edebilir misiniz?
Alan içi yaptığınız tercihlerde AOBP’niz 0,15 ile çarpılır ve sınav puanınıza eklenir. Ancak YGS-6 ile tercih yaparsanız bu puan türü sizin için alan dışı olacak ve AOBP’niz 0,12 ile çarpılarak puanınıza eklenecektir. Kısaca YGS-6 tercihiniz alan dışı tercih olacaktır, sonuç belgenizdeki 0,12 ile çarpılmış YGS-6 puanınızı veri olarak kullanmalısınız.
Biyoloji Bölümü’nü bitirdiğiniz zaman formasyon aldıysanız öğretmen olabilirsiniz. Biyolog olarak çalışma şansınız var. Lojistik ise mal ve hizmet tedarikine yönelik planlama, organizasyon, nakliye ve yönetim faaliyetlerinin tümüdür. İş sahası geniş bir alandır. Karar size ait; kendinizi hayatın neresinde görmeyi istediğinize bağlı.
Fen Bilgisi Öğretmeni olmak istiyorum ama puanları çok düşük. Bunun sebebi tercih edilmemesi mi, atanamama durumu olması mı yoksa iyi bir meslek değil mi?
Fen Bilgisi Öğretmenliği’nin tek ve en büyük işvereni Milli Eğitim Bakanlığı. Biraz da özel okullarla özel dershaneler öğretmen alabiliyor. Tercih edilmemesinin nedeni sanırız işe giriş zorluğu olan bir bölüm olmasıdır. KPSS’de atanma için en az 92 puan gibi yüksek bir puan almak gerekiyor. Fen Bilgisi Öğretmenleri, ilköğretimde çalışma imkânına sahip, Fen Bilgisi Öğretmenliği programlarının kontenjanı fazladır fakat iş bulma zorluğu vardır.
Ben geçen senenin hesaplama biçimi ile TM-2’den okul puanı ile beraber 440 puan TM-3’ten de 435 puan alıyorum. Acaba Hukuk Fakültesi veya PDR’yi kazanma şansım var mı?
Hukuk Fakültesi TM-2 puanıyla öğrenci alır. En yüksek taban puana sahip Hukuk Fakültesi 549.766’dır. En son yerleşen adayın başarı sırası da 123.’tür. En düşük taban puanla öğrenci alan Hukuk Fakültesi de 460.012 puana sahip; en son yerleşen adayın başarı sırası da 15.600. Tercihlerde puan değil başarı sırası önemli. Vakıf Üniversitelerinin taban puanları devlet üniversitelerine göre daha düşük ancak ücretlidir. En yüksek taban puanlı PDR ise TM-3 497.242 / 3980 başarı sırasına sahip. En düşük PDR ise 450.059 puan ve 21.300 başarı sırasına sahip. Burada da başarı sırasının önemli olduğunu hatırlatalım.

ÖRNEK TERCİH LİSTELERİ

Y-TM-1 BAŞARI SIRASI: 13.000
Y-TM-2 BAŞARI SIRASI: 12.796
Y-TM-3 BAŞARI SIRASI: 11.878
Sıra No Üniversite Adı Bölüm Adı Başarı Sırası
1. İstanbul Üniv. Hukuk 5670
2. Marmara Üniv. Hukuk 6750
3. ODTÜ Siyaset Bilimi ve Kamu 7660
4. Galatasaray Üniv. Sosyoloji 8540
5. İstanbul Üniv. Psikoloji 8160
6. Marmara Üniv. Rehberlik ve Psik. Dan. 10.500
7. Uludağ Üniv. Psikoloji 11.500
8. Ege Üniv. Rehberlik ve Psik. Dan. 11.500
9. Sakarya Üniv. Rehberlik ve Psik. Dan. 15.200
10. Marmara Üniv. Siyaset Bil. ve Ulus. İliş. 13.900
11. Ankara Üniv. Uluslararası İlişkiler 14.900
12. Hacettepe Üniv. Uluslararası İlişkiler (İng.) 16.500
13. Dokuz Eylül Üniv. Uluslararası İlişkiler (İng.) 18.800
14. İstanbul Üniv. İşletme (İng.) 20.200
15. Marmara Üniv. İşletme Enformatiği (Alm.) 27.000
16. Yıldız Teknik Üniv. İktisat 40.900
17. İstanbul Üniv. Maliye 65.900

Tercih yorumu: Aday; istek sırasına göre geniş bir aralıktan ve 3 puan türünden de tercihte bulunmuştur.
Bölümlerin başarı sıralarında her yıl düşme veya yükselme olduğu için, listesine kendi başarı sırasından yüksek bölümlere de yer vermiştir. Aday, 30 tercihin hepsini doldurmak zorunluluğu olmadığı için 17 tercih yapmış ve TM-1’den 13.000’inci olmasına rağmen son tercihini 65.900 başarı sırasından yaparak açıkta kalma olasılığını hemen hemen ortadan kaldırmıştır diyebiliriz.