İnsan yaşamındaki önemli dönüm noktalarından biri meslek seçimidir. Günümüzde çoğu insan yaptığı işle değil, düşlediği meslekle kendini bulabileceğini ve yaşamının bu sayede daha anlamlı olacağını düşünmektedir. Yıllarını bir mesleğe harcayan insanların yer yer mutlu olmadığını görebiliyoruz. Bu insanlar arasında emeklilik dönemine geldiklerinde farklı bir mesleğe geçiş yapmayı düşünenler de bulunmaktadır.

Meslek, bireyin kendini ve yeteneklerini geliştirme ve gerçekleştirme yoludur. Kişinin kişilik özelliklerini, ideallerini, hayat görüşünü, değerlerini belirler. Birey günün büyük bir bölümünü işinde geçirir. Bireyin yaptığı faaliyetler ilgi ve yeteneklerine uygunsa kişi mesleki açıdan doyuma ulaşır. Mesleki doyum ise, genel doyuma yansır. Bireyin hayatta mutlu olması bir anlamda kendi özelliklerine uygun, doyum sağlayıcı meslek seçmesine bağlıdır. Meslek seçimindeki kararı bireyin, işindeki başarı veya başarısızlığını da etkiler. Her birey farklı ilgi ve yeteneklere sahiptir. Her meslek de farklı yetenekleri gerektirir. Bir kimse sahip olduğu nitelikleri gerektiren, sahip olmadığı nitelikleri gerektirmeyen mesleklerde başarılı olur.

İnsan, yetenek ve ilgisine uygun bir meslek seçememesi durumunda kendini işine veremediği gibi, psikolojik olarak da sağlıklı ve huzurlu olamaz. Meslekteki doyumsuzluk farklı alanlara yönelmeye neden olabilir. Bu ise bireyin işindeki verimini düşürür. Bir mesleğe karşı ilgili olma ve o mesleği severek yapma motivasyonla beraber başarıyı artırdığı gibi, istenmeyerek yapılan meslekler doyumsuzlukla beraber başarısızlığa neden olur. Araştırmalar, yanlış meslek seçiminin insanın psikolojik sağlığını olumsuz yönde etkilerken, aynı ortamı paylaştığı iş arkadaşlarıyla ilişkilerinin bozulmasına da yol açtığını gösteriyor.

Üniversite adayları, yaptıkları tercihle, mezun olduklarında iş bulma ve meslek edinme sürecini belirliyor. Öğrenci böylece gelecekte mutlu olup olmayacağını kendisi oluşturuyor. Sevdiği bir bölümü tercih ederse, mutlu olacağı bir mesleğe sahip oluyor. Ancak doğru seçim yapmakta sanıldığı kadar kolay değil. Sınava giren ve barajı aşmayı başaran adayın önüne birbirinden farklı 531 tane yükseköğretim programı çıkıyor. Tercih yapma hakkını kazanan aday lisedeki alanına, almış olduğu puana, kendi kişisel özelliklerine ve yükseköğretim programlarının niteliklerine göre karar vermesi gerekmektedir.

ÖSS sonuçlarının açıklanmasıyla beraber öğrenciler tercih dönemine girmiş bulunmaktadır. Öğrenci, yapacağı 24 tercihle hayatının bundan sonraki akışına şekil vermeye çalışmaktadır. Yanlış tercih beraberinde birçok yanlışlığı da getiriyor. ?Gömleğin ilk düğmesini yanlış iliklerseniz sonrakiler de hep yanlış olur.? Çin atasözünü doğrular nitelikte bir hal alıyor.

Prof. Dr. Nursel Talman'ın yaptığı araştırma, meslek seçiminin ne kadar önemli olduğunu gösteriyor. Talman'ın araştırmasına göre; meslek sahibi olanların yalnızca % 18'i yaptığı işe ilgi duyuyor. % 82'lik kesim ise yaptığı iş dışındaki alanlara eğilimlidir. Kendi yaptığı işe ilgi duyanların % 56'sını erkekler, % 44'ünü kadınlar oluşturuyor. Kendi meslek alanına ilgi duyanların yaptıkları işlere bakıldığında ilk sırayı % 24 ile finans, muhasebe, hesap işleri alıyor. Onları % 19,4'le el sanatları, tasarım ile ticaret pazarlama izliyor. Yaş gruplarına göre incelendiğinde kendi meslek alanına ilgi duyan % 18'lik kesimin çoğunluğunun 21?30 yaşları arasında olduğu görülüyor. İşinden memnun olmayanların % 70'lik kısmını üniversite ve yüksek lisans mezunları teşkil ediyor. İşinden en az memnun olan kesim teknik işlerde çalışanlar. Bunlar toplamın % 26'sına karşılık gelmektedir.

İyi bir meslek seçimi kadar, o mesleğin gerektirdiği ruhsal, biyolojik ve fiziksel niteliklere sahip olmak da önemlidir. İlgi duyulan mesleği tanımak kadar, o mesleğin gerektirdiği kişisel özellikleri de taşımak gerekir. Bireyin öncelikle ilgi duyduğu meslek alanında başarılı olması, meslekle ilgili ruhsal, biyolojik ve fiziksel yeterliliğe sahip olması gerekir. Meslek seçiminde önemli noktalardan biri de mesleğin nitelikleri ile bireyin özelliklerinin örtüşmesidir. Yani bireyin düşündüğü meslekle özelliklerinin uygunluk göstermesidir.