Çocuklar her zaman anne-babalarının istedikleri şeyleri yapmazlar. Bu nedenle ailelerin, çocukları yanlış davranışlarda bulunduğunda, nasıl bir tepki göstereceklerini önceden belirlemeleri gerekir.

Çünkü çocukların doğru davranışları öğrenebilmeleri için kurallara ve beklentilere ihtiyaçları vardır. Memorial Hastanesi Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı Dr. Ayten Erdoğan, kural koymanın amacını, 'sınırları belirlemek ve çocuğun belirli konularda kendisinden ne beklendiğini bilmesini sağlamak' olarak tanımlıyor. Anne-babaların görevinin çocukların sadece fiziksel ihtiyaçlarını karşılamak olmadığını vurgulayan Dr. Erdoğan, "Aynı zamanda sosyal hayat içerisinde başarılı, mutlu ve üretken birer insan olarak yer almalarını sağlayacak davranış becerilerini geliştirme ihtiyaçlarını da karşılamalıdırlar. Bütün çocukların, doğru davranmayı öğrenmelerine yardımcı olacak kural ve beklentilere ihtiyacı vardır." diye konuşuyor.

Erdoğan, ilk olarak eşlerin nasıl bir disiplin uygulayacakları konusunda aralarında konuşması ve kuralları belirlemesi gerektiğini ifade ediyor. Disiplinin yanlış davranışları cezalandırmak değil, doğru davranışları öğretmek olarak görülmesinin çok önemli olduğuna dikkat çeken Erdoğan, "Kurallara uymayı öğrenmek. Çocuğun güvenlik içinde kalmasını ve doğru ile yanlış arasındaki farkı öğrenmesini sağlar." diyor.

Etkin bir disiplin için, anne-babaların kuralları belirledikten sonra, çocuğa bu kuralların ihlal edilmesinin sonuçlarını anlatması gerekiyor. Çocuklara, yaptıkları yanlışların makul bazı sonuçları olduğunu göstermek, yaptıklarından sorumlu olduklarını da öz saygılarını zedelemeden öğretmek büyük önem taşıyor. Dr. Erdoğan, bunun nasıl yapılması gerektiğini ise şöyle anlatıyor: "Mesela, çocuklar aralarında televizyon için kavga ediyorlarsa, televizyonu kapatın. Çocuk sütünü masaya dökerse, masayı çocuğa temizletin. Eve geç dönen ergenlik dönemindeki çocuk ise ertesi gün yorgun olacak ve bu davranışının doğal sonuçlarını görecektir. Örneğin çocuk bisiklet ile gitmesine izin verilen yerlerin dışına çıktıysa bir süre bisikleti kullanmasına izin vermeyin."

Etkin bir disiplin için ipuçları:

·          Çocuğunuzun yaşı ve gelişim düzeyinin sınırlamaları içerisinde doğru şeyi yapacağına güvenin ve ona fırsat verin.

·          Ondan istediğinizin makul bir şey olduğundan emin olun.

·          Başka biri sizi eleştirirken sizinle nasıl konuşmasını istiyorsanız, siz de çocuğunuzla o şekilde konuşun. Lakap takma, bağırma, alaya alma veya saygısız tutumlara başvurmayın.

·          İstediğiniz şey net olsun. Ciddi ve açık olun. Genel, birçok boyutu olan, kafa karıştırıcı şeyler talep etmeyin. Bunun yerinde belirli, adı konulmuş, somut ve net taleplerde bulunun.

·          Olumlu davranışlar için siz bir model oluşturun. "Yaptığımı değil söylediğimi yap" mantığının işe yaradığı söylenemez.

·          Çocuğunuzun sosyal becerilerinin gelişmesine yardımcı olacak müzakere imkanına sahip olmasına ve esnekliğe izin verin.

·          Çocuğunuzun davranışlarının sonuçlarını yaşayarak öğrenmesine izin verin.

·          Sizin belirlediğiniz sonuçlar mümkün olduğunca çabuk uygulanmalı. Mutlaka bu sonucun ihlal edilen kuralla mantıklı bir ilişkisi olmalı ve süresi yeniden olumlu davranışlarını vurgulamaya başlayabileceğiniz ölçüde kısa olmalı.

·          Sonuçlar, duruma ve çocuğunuzun yaşına göre adil ve uygun olmalı. Buna dikkat edin.