Çocukların sağlıklı büyümesinde temizlik eğitimi son derece önemli. Bu eğitim çok küçük yaşlarda ailede başlıyor. Tuvalet temizliği de çocuklara verilmesi gereken eğitimin başında geliyor. Çocuk, tuvalet temizliğini evde ne şekilde öğrendiyse okul hayatında da bu alışkanlığını devam ettiriyor. Zira çeşitli yaş gruplarından onlarca öğrencinin bir arada bulunması, ortak kullanım alanlarında mikropların kolaylıkla yayılmasına neden oluyor. Temizliğe dikkat edilmediği takdirde bulaşıcı hastalıklarla karşı karşıya kalınıyor. Günlük yaşamda çok basit gibi görünen el temizliği birçok mikroptan koruyor. Uzmanlar, özellikle tuvalet temizliği, tuvalete girmeden önce ve sonrasında ellerin yıkanması, kurulanması konusunda uyarıda bulunuyor.

Memorial Ataşehir Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü Uz. Dr. Esra Dolar, çocukların okulda çeşitli yaş gruplarından onlarca öğrenciyle temasta bulunduğu, aynı tuvaletleri, yemekhaneyi ve kantini kullandığını, bu nedenle mikropların kolaylıkla yayılabileceğini söylüyor. Çocukların sağlığı açısından en önemlisi tuvalet temizliği ve gıda maddeleri satılan yerlerin hijyen kurallarına uygun olması. Çünkü bu kurallara uymamak başta üst solunum yolu, bademcik iltihabı ve ishal olmak üzere birçok enfeksiyonun oluşmasına ve yayılmasına neden oluyor. Bu hastalıklar, sadece öğrencilerle sınırlı kalmayıp onlardan ailelerine ve tüm topluma da yayılabiliyor. Mikroplar 24 saat içinde 1 milyona varacak kadar çoğalabildiği için tuvalet, musluk, lavabo, sabunluklar ve kapı kollarına temas eden öğrencilerin ellerini sık sık yıkaması gerekiyor. Lavabolarda sıvı sabun tercih edilmesi gerektiğini düşünen Dolar, "Ellerimiz mikroorganizmaların taşınmasına aracılık ediyor. Sabun ve suyla yapılan basit bir el yıkama bu bakterilerin tamamını uzaklaştırır. Bu nedenle çocuklara el yıkama alışkanlığı kazandırılmalı. Ayrıca içme suyu alınan musluklar, tuvaletlerden ayrı ve uzak yerlere yerleştirilmeli. Okul yemekhanesi ve kantini tuvaletlere uzak olmalı." diyor.

Gıda kaynaklı enfeksiyonların da giderek arttığına değinen Dolar, hijyen eksikliğinden kaynaklanan gıda zehirlenme olaylarının son 10 yılda dört kat arttığını söylüyor. Enfeksiyonların yüzde 80'inin kaynağı evler ve okullar. Bu nedenle mümkün olduğunca bardak, tabak, kaşık ve çatal gibi malzemeler, kullanılıp atılan cinsten olmalı. Çay, kahve, tost ve sandviç gibi vazgeçilmezler haricinde açıktan gıda tercih edilmemeli.

Eller mutlaka kurulanmalı

Sema Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Hülya Çaşkurlu, okullardaki hijyenin, çocuklarda sağlığın ve eğitimdeki başarının önemli belirleyicileri olduğunu söylüyor. Ona göre temiz, düzenli bir ortam başarıyı tetikliyor. Okulda en çok dikkat edilmesi gereken konu da elleri daima temiz tutmak. Tuvalete girmeden, gıdalara el sürmeden önce ve sonra, hapşırdıktan sonra eller mutlaka yıkanmalı. Mikropların kuru yüzeylerde büyüyüp çoğalamadığı bilgisini veren Çaşkurlu, bu nedenle ellerin yıkandıktan sonra iyice kurulanması gerektiğini söylüyor.

Okulda klozet kullanılıyorsa sifon, kapak kapattıktan sonra çekilmeli. Çünkü sıçrayan su hepatit A, tifo gibi hastalıklara neden olabilir. Okuldaki hijyende; okul binası, sınıflar, okulun yakın çevresi, mutfak, tuvaletler, havalandırma ve aydınlatmanın önemi büyük. Bu nedenle veliler de zaman zaman okul ziyaretlerinde bulunup bu mekanları kontrol etmeli. Tırnak temizliğinin önemine de değinen Çaşkurlu, "Tırnak uçlarının altında birçok mikrop kolayca yerleşip üreyebilir. Bu nedenle tırnak diplerinin temizliği çok önemli. Ayrıca, tırnak kesim ve bakımında kullanılan aletlerin kişiye özel olması bazı bulaşıcı hastalıkların önlenmesinde önemli rol oynar." diyor. Dünyada en sık görülen hastalıklar grubunu enfeksiyon hastalıkları oluşturuyor. Bu nedenle içme suyunda çok hassas olunmalı. Temizliğinden emin olunmayan sular kesinlikle içilmemeli.

***

Çocuklara tuvalet alışkanlığı nasıl kazandırılır?

Tuvalet eğitiminin verileceği zaman ve ortam oldukça önemli. Çocuk, anne için uygun olan zamanda değil, idrarın beklenebileceği saatlerde tuvalete oturtulmalı.

Tuvalete gitmek istediğini davranışlarıyla belli etmeli ya da söylemeli.

Anne ve baba, çocuğun rutin yaşamını izleyerek uygun zamanı hissedebilmeli.

Islak ve kirli bezlerden rahatsız olduğunu belirtebilmeli.

Belirli aralıklarla tuvalete götürmeli.

Rahat giysiler kullanması sağlanmalı.

Tuvalet alışkanlığı kazandırılacak çocuğun altı bezle bağlanmamalı.

Gece kazandırılacak tuvalet alışkanlığında gündüz bol su ve içecek içirilmeli.

Gece tuvalete kaldırılan çocuk ihtiyacını giderirken uykulu olmamalı.